Bà con trước giờ đi làm từng rơi vào hoàn cảnh này chưa, chứ em thấy mình cứ đều đặn đóng BHXH nhưng đến một ngày nhận ra công ty giếm số tiền này của mình đi đâu chắc ức lắm.
Nghe kể chuyện mà thấy thương phận đời công nhân cơ cực này ghê, chẳng hạn như chị T. vốn là công nhân cho một công ty chuyên làm khóa cửa các loại ở Hà Nội, vượt ba chục cây số để từ nhà đến công ty làm việc. Mỗi tháng thu nhập của vợ chồng chị sau khi trừ tiền bảo hiểm còn khoảng hơn 1 triệu đồng. Bằng nhiêu đây tiền, vợ chồng chị phải tiết kiệm chi phí sinh hoạt, ăn uống bằng cách gạo từ quê gửi lên, còn rau là do nhà tự trồng. Chị chưa bao giờ nghĩ mình rơi vào tình cảnh như thế này, với thu nhập ít ỏi, ăn không đủ thì lấy gì mà nuôi 2 đứa con đi học đây?
Đâu chỉ riêng gì, anh Đ. gắn bó với 27 năm trong nghề, nhưng đến ngày nghỉ việc anh mới tá hỏa rằng mình không thể chốt được sổ BHXH vì suốt 9 năm qua công ty không đóng BHXH cho mình dù mỗi tháng cứ đều đặn thu tiền BHXH của người lao động. Vốn làm nghề nặng nhọc độc hại, nhưng sau khi trừ đi các khoản BHXH, thu nhập 2 năm nay của anh chưa tới 1,6 triệu đồng mỗi tháng.
Rất nhiều người lao động như chị T., anh Đ. ở công ty này đến lúc nghỉ việc cũng không thể giải quyết xong vì công ty nợ đóng BHXH nhiều năm trời.
Được biết, hiện tại công ty này có 47 cán bộ công nhân viên lao động, trong đó có 27 người đã nghỉ việc nhưng trong tình thế tiến thoái lưỡng nan do sổ BHXH chưa được chốt, dù họ đã nhiều lần kiến nghị song đến nay vẫn chưa được giải quyết.
Theo ước tính, tổng số tiền BHXH mà họ đã nợ của người lao động trong 9 năm qua lên đến 12 tỷ đồng. Đáng nói là trước đó, sau nhiều lần cơ quan BHXH làm việc với công ty này, họ vẫn chây ì và cho biết mình không có khả năng trả hết số nợ BHXH. Do đó mà cơ quan BHXH đã chuyển sang cho cơ quan chức năng để xử lý vụ việc nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động.
Trước đây, việc nợ đóng tiền BHXH của người lao động chỉ bị phạt hành chính với mức tối đa chỉ 75 triệu đồng, sau đó, người sử dụng lao động phải đóng đủ bù lại cho người lao động kèm với 02 lần lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân của năm trước liền kề tính số tiền này.
Tuy nhiên, nếu số tiền trốn đóng BHXH của công ty quá lớn như trong trường hợp kể trên, có thể sẽ phải bị truy cứu trách nhiệm. Đối với người sử dụng lao động là cá nhân, sẽ áp dụng hình phạt là phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 1 tỷ đồng hoặc phạt ‘bóc lịch’ từ 02 năm đến 07 năm và hình phạt bổ sung là phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc hành nghề nhất định từ 01 năm đến 05 năm. Còn đối với pháp nhân thương mại vi phạm sẽ áp dụng mức phạt tiền từ 1 tỷ đồng đến 3 tỷ đồng.
Thế mới nói mức phạt áp dụng với hành vi trốn đóng BHXH không hề nhẹ, nhưng hiện nay nhiều công ty vẫn đang nhởn nhơ, chưa thực hiện nghiêm làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động.
Do vậy, hơn ai hết, chúng ta là người lao động nên tự bảo vệ mình bằng cách mỗi tháng tự truy cập vào hệ thống VssID - ứng dụng BHXH số để kiểm tra xem công ty có đóng BHXH đầy đủ cho mình không.
Trong trường hợp qua nhiều tháng công ty không đóng BHXH cho mình hoặc đóng không đầy đủ thì bà con có thể trực tiếp trao đổi với công ty hoặc khiếu nại lên cơ quan BHXH hoặc Chánh Thanh tra Sở Lao động Thương binh Xã hội nơi phụ trách để kịp thời giải quyết. Càng để lâu chừng nào, quyền lợi của mình càng ảnh hưởng chừng đó.
Đặc biệt là với chị em phụ nữ khi đi khám thai hoặc sinh con, nếu chậm đóng hoặc không đóng BHXH thì các quyền lợi thai sản không được hưởng, còn với bà con nghỉ việc sẽ không thể chốt sổ để nhận tiền trợ cấp thất nghiệp. Thậm chí với lao động về hưu, khó có thể hưởng lương hưu hằng tháng khi tiền BHXH chưa được đóng đầy đủ.