Thuốc điều trị dậy thì sớm ảnh hưởng đến khả năng sinh sản sau này của trẻ!
Triptorelin và các chất đồng vận GnRH được chứng minh tính hiệu quả và an toàn trong điều trị dậy thì sớm trung ương. Các chất này khi sử dụng cho trẻ dậy thì sớm không có tác dụng ức chế lâu dài trên trục hạ đồi – tuyến yên – tuyến sinh dục. Do vậy,sau khi ngưng thuốc một thời gian,trẻ sẽ dậy thì bình thường trở lại sau khoảng thời gian trung bình 12 tháng kể từ khi kết thúc điều trị, và thuốc không ảnh hưởng đến chức năng sinh sản khi trưởng thành. Vì vậy cha mẹ không nên quá lo lắng về vấn đề này.
Lựa chọn chế phẩm triptorelin nào cho trẻ dậy thì sớm?
Triptorelin được dùng dưới dạng tiêm bắp để điều trị trẻ dậy thì sớm. Hiện tại ở nước ta có 2 dạng chế phẩm triptorelin là triptorelin 3,75 mg và triptorelin 11,25 mg. Hai loại thuốc này đều có hiệu quả tương đương nhau tuy nhiên thời gian sử dụng khác nhau. Loại triptorelin 3,75 mg được tiêm mỗi 28 ngày . Trong khi đó triptorelin 11,25 mg được tiêm mỗi 3 tháng . Vì 3 tháng trẻ mới đến bệnh viện tiêm thuốc 1 lần nên triptorelin 11,25 mg có ưu điểm là giảm số lần tiêm (giảm số lần trẻ chịu đau khi tiêm), giảm số lần tái khámnên sẽ ít ảnh hưởng đến sinh hoạt, học tập của trẻ. Đồng thời giúp tăng khả năng tuân thủ khoảng cách giữa các mũi tiêm. Do đó, loại triptorelin 11,25 mg là một lựa chọn thích hợp cho những gia đình mà bố mẹ bận rộn, ít có thời gian đưa con đến bệnh viện, phù hợp cho một số trẻ sợ tiêm thuốc thường xuyên.
Cha mẹ thường lo lắng về tình trạng xuất huyết âm đạo ở trẻ sau giai đoạn đầu tiêm triptorelin
Trẻ dậy thì sớm sau khi tiêm triptorelin sẽ có 2 giai đoạn đáp ứng: giai đoạn đầu, kích thích tuyến yên tiết ra hormon hướng sinh dục gọi là Gonadotropin. Lúc này các dấu hiệu của dậy thì sớm có thể tăng biểu hiện, một số trẻ có thể xuất hiện kinh nguyệt. Tuy nhiên trong giai đoạn sau, có hiện tượng điều hòa xuống việc tiết gonadotropin. Từ đó ức chế hiện tượng dậy thì sớm. Vì vậy, tình trạng xuất huyết âm đạo là hiện tượng bình thường trong thời gian đầu sau tiêm và sẽ tự cải thiện. Thời gian sau kinh nguyệt ngưng hẳn, sự biểu hiện các đặc tính sinh dục thứ phát sẽ giảm dần.
Sợ trẻ béo phì và loãng xương do điều trị thuốc !
Mật độ xương có thể giảm trong quá trình điều trị, nhưng có thể trở lại bình thường sau khi kết thúc điều trị. Do đó sẽ không gây ra tình trạng loãng xương kéo dài. Bổ sung canxi và vitamin D là cần thiết trong suốt và sau quá trình điều trị để đảm bảo sự chắc khỏe của xương.
Triptorelin không gây ra béo phì hoặc làm nặng thêm tình trạng béo phì ở tuổi trưởng thành. Cha mẹ nên khuyến khích trẻ tập thể dục điều đặn và chế độ ăn hợp lý để giúp trẻ có sức khỏe và thể trạng cân đối. Không cần kiêng cử bất kỳ loại thức ăn nào trong quá trình điều trị triptorelin.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Dennis M, Melvin M (2011), "Puberty: Ontogeny, Neuroendocrinology, Physiology, and Disorders", In: Melmed, Polonsky, Larsen, Kronenberg, editors, Williams Textbook of Endocrinology, 13 ed. pp. pp1054-1199
https://www.uptodate.com/contents/treatment-of-precocious-puberty
Huỳnh Thị Vũ Quỳnh (2017), “Giá trị của nghiệm pháp kích thích Gonadotropin trong chẩn đoán dậy thì sớm trung ương”, Luận án tiến sĩ y khoa
Fuqua John S. (2013),"Treatment and Outcomes of Precocious Puberty: An Update". The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 98 (6), pp. 2198-2207.
Martinerie L, de Mouzon J, Blumberg J, di Nicola L, Maisonobe P, Carel J, -C:, “Fertility of Women Treated during Childhood with Triptorelin (Depot Formulation) for Central Precocious Puberty: The PREFER Study”, Horm Res Paediatr 2020;93:529-538.