Bệnh ung thư đang ngày càng gia tăng trên toàn cầu, và một trong những nguyên nhân chủ yếu đến từ các thói quen sinh hoạt không lành mạnh. Những hành vi thường nhật tưởng chừng vô hại lại có thể tích tụ thành rủi ro lớn đối với sức khỏe và góp phần làm gia tăng nguy cơ mắc ung thư. Dưới đây là 7 thói quen phổ biến mà nhiều người mắc phải và có thể dẫn đến bệnh ung thư nếu duy trì trong thời gian dài.
1. Thức khuya kéo dài
Thức khuya và thiếu ngủ là một trong những thói quen có hại hàng đầu, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe. Khi thức khuya, đồng hồ sinh học của cơ thể bị đảo lộn, làm suy yếu hệ miễn dịch. Thiếu ngủ cũng làm giảm khả năng sản xuất melatonin, một hormone có tác dụng chống oxy hóa và bảo vệ các tế bào khỏi tổn thương. Khi cơ thể không được nghỉ ngơi đủ, các tế bào không có thời gian phục hồi và tự sửa chữa, dễ dẫn đến các bất thường trong quá trình phân chia tế bào và có nguy cơ phát triển thành ung thư, đặc biệt là ung thư gan và ung thư vú.
2. Tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn nhanh
Thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh và các loại đồ ăn đóng hộp thường chứa nhiều chất bảo quản, muối, đường và các loại hóa chất nhân tạo. Những chất này khi đi vào cơ thể sẽ tích tụ và gây ra những tác động xấu đến các cơ quan. Nitrit và nitrat thường có trong các loại thịt chế biến sẵn, là chất hóa học có thể chuyển hóa thành hợp chất gây ung thư khi tiếp xúc với nhiệt độ cao. Bên cạnh đó, những thực phẩm này cũng ít chất xơ, vitamin và khoáng chất cần thiết, khiến hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng và tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng.
3. Thói quen ăn mặn hoặc ngọt quá mức
Ăn mặn hoặc ăn quá nhiều đường đều có thể gây hại cho sức khỏe. Lượng muối cao làm tăng nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp và dễ dẫn đến ung thư dạ dày, vì muối có khả năng làm tổn thương niêm mạc dạ dày. Thực phẩm quá mặn cũng có thể gây kích thích và làm viêm loét dạ dày, từ đó dễ dẫn đến nguy cơ ung thư.
Ngược lại, tiêu thụ nhiều đường là yếu tố làm tăng lượng insulin trong máu, gây ảnh hưởng đến các hormone trong cơ thể và tăng nguy cơ phát triển các tế bào ung thư, đặc biệt là ung thư vú, ung thư nội mạc tử cung và ung thư tuyến tụy. Các nghiên cứu cho thấy rằng một chế độ ăn nhiều đường có thể tạo điều kiện thuận lợi cho tế bào ung thư phát triển nhanh chóng, do đó nên hạn chế tiêu thụ thực phẩm chứa đường.
4. Thiếu vận động và lối sống ít di chuyển
Một lối sống ít vận động và không thường xuyên tập thể dục có thể làm giảm sự linh hoạt của cơ thể, tăng cân và làm suy giảm sức khỏe tổng thể. Sự tích tụ mỡ thừa, đặc biệt là mỡ bụng, có liên quan trực tiếp đến nguy cơ mắc nhiều loại ung thư như ung thư vú, ung thư đại trực tràng và ung thư tử cung. Tập thể dục đều đặn giúp cơ thể duy trì cân nặng lý tưởng, cải thiện hệ miễn dịch và tăng cường quá trình trao đổi chất, từ đó giảm nguy cơ ung thư. Thiếu vận động cũng làm chậm quá trình tiêu hóa, dễ dẫn đến các bệnh về đường tiêu hóa và tích tụ độc tố trong cơ thể.
5. Thói quen uống nhiều bia rượu
Uống nhiều bia rượu là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra ung thư, đặc biệt là ung thư gan, ung thư dạ dày và ung thư thực quản. Cồn trong rượu bia khi vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành acetaldehyde, một chất gây ung thư mạnh. Acetaldehyde gây tổn thương DNA của tế bào, làm suy giảm khả năng tái tạo của chúng và dễ dẫn đến ung thư. Uống bia rượu quá mức cũng khiến cơ thể mất nước, mất cân bằng điện giải, làm gan quá tải và tổn thương gan nghiêm trọng, từ đó gây xơ gan và ung thư gan. Ngoài ra, thói quen này cũng làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ mắc các bệnh khác.
6. Hút thuốc lá
Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư phổi, nhưng không chỉ dừng lại ở đó, thuốc lá còn có thể gây ra ung thư vòm họng, ung thư dạ dày, ung thư tụy và nhiều loại ung thư khác. Thuốc lá chứa hơn 70 loại chất hóa học gây ung thư như benzene, formaldehyde và polonium. Những chất độc hại này sẽ đi vào cơ thể qua đường hô hấp, gây tổn thương cho phổi và các cơ quan khác. Không chỉ những người hút thuốc lá chủ động, người xung quanh cũng có nguy cơ mắc ung thư do hít phải khói thuốc, vì vậy cần tránh xa thuốc lá để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình.
7. Bỏ qua việc kiểm tra sức khỏe định kỳ
Nhiều người coi nhẹ việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và chỉ đi khám khi có dấu hiệu bất thường. Tuy nhiên, các loại ung thư thường phát triển âm thầm trong thời gian dài mà không có triệu chứng rõ ràng, khiến việc phát hiện sớm trở nên khó khăn. Thói quen kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm những dấu hiệu của ung thư và tăng cơ hội điều trị thành công. Các xét nghiệm tầm soát ung thư như kiểm tra máu, nội soi, siêu âm... có thể phát hiện tế bào bất thường ở giai đoạn sớm, từ đó ngăn chặn ung thư phát triển.
Những thói quen không lành mạnh như thức khuya, ăn uống không điều độ, thiếu vận động, sử dụng bia rượu và thuốc lá, và bỏ qua việc kiểm tra sức khỏe định kỳ đều góp phần làm tăng nguy cơ mắc ung thư. Để bảo vệ sức khỏe, cần duy trì lối sống lành mạnh bằng cách ăn uống khoa học, thường xuyên tập thể dục, kiểm tra sức khỏe định kỳ và tránh xa các chất gây hại như thuốc lá và rượu bia. Bằng cách điều chỉnh các thói quen này, chúng ta có thể giảm thiểu rủi ro ung thư và duy trì sức khỏe tốt hơn trong cuộc sống.