Bạn đã bao giờ cảm thấy mình bị kẹt giữa hai người, không biết phải đứng về phía nào? Đó có thể là dấu hiệu cho thấy bạn đang trở thành nạn nhân của triangulation – một chiến thuật thao túng tâm lý tinh vi. Giống như con sâu gặm từ ngày này qua ngày khác, triangulation dần ăn mòn các mối quan hệ và để lại những vết thương lòng sâu sắc. Vậy triangulation là gì và tại sao nó lại nguy hiểm đến vậy?
Tam giác Triangulation là gì?
Triangulation là một kỹ thuật thao túng tinh vi, còn được gọi là “chiêu thức tam giác” hay “kích động ngầm”. Đây là phương pháp mà những kẻ có nhân cách độc hại như ái kỷ hoặc thái nhân cách thường ưa thích sử dụng. Dù ở bất kỳ tập thể nào, họ cũng âm thầm tạo ra một bầu không khí hỗn loạn và xáo trộn.
Những mâu thuẫn nội bộ, sự ganh đua ngấm ngầm và tâm lý nghi ngờ giữa các thành viên trong nhóm chính là môi trường thuận lợi cho kẻ thao túng. Từ đó, họ có thể củng cố quyền lực và kiểm soát tình hình.
Một số chuyên gia tâm lý quốc tế gọi đây là “dirty manipulation tactic” – tạm dịch là “thủ đoạn thao túng bẩn thỉu”. Vậy, kẻ thao túng áp dụng chiến thuật này như thế nào? Triangulation hình thành nên một thế tam giác trong một mối quan hệ vốn dĩ chỉ có hai người, tạo nên sự bất an và căng thẳng giữa các bên liên quan.
Triangulation biểu hiện như thế nào?
Triangulation thường biểu hiện qua những hành vi tinh vi và gián tiếp. Thậm chí, nó xuất hiện ngay cả trong những mối quan hệ tưởng chừng như thân thuộc nhất và khiến chúng ta không thể lường trước được:
Trong mối quan hệ gia đình
Trong ngôi nhà của người ái kỷ, tình yêu luôn nghiêng lệch một cách rõ rệt. Một đứa trẻ được nâng niu như báu vật, là trung tâm của mọi sự chú ý, trong khi đứa trẻ còn lại lại bị đẩy vào góc tối, trở thành “cái bóng” mờ nhạt. Đứa con cưng luôn được ngợi ca, tâng bốc, hình ảnh của chúng được trưng bày như một chiến tích, một minh chứng cho sự thành công của người cha mẹ ái kỷ.
Trong khi đó, đứa trẻ còn lại, dù cố gắng đến đâu, cũng chỉ nhận lại sự khinh thường và dè bỉ. Mọi thành tích của chúng, thay vì được ghi nhận, lại trở thành cái gai trong mắt người cha mẹ, một mối đe dọa đến vị trí độc tôn của đứa con cưng.
Đằng sau vẻ hào nhoáng của gia đình ấy là những vết thương lòng sâu sắc. Đứa trẻ bị coi là “con ghẻ” như bị kẹt trong một chiếc lồng vô hình, đơn độc và tuyệt vọng. Chúng khao khát tình yêu thương nhưng lại luôn bị từ chối, chúng cố gắng chứng tỏ bản thân nhưng lại luôn bị phủ nhận. Cảm giác bị ruồng bỏ, bị đối xử bất công như một vết sẹo hằn sâu vào tâm hồn chúng, ám ảnh chúng suốt cuộc đời.
Thế nhưng, cuộc sống của đứa con cưng cũng không hề dễ dàng. Việc luôn được đặt lên bệ cao khiến chúng cảm thấy áp lực phải duy trì hình tượng hoàn hảo. Chúng sợ hãi một ngày nào đó sẽ bị thay thế, bị đánh bại bởi một đứa trẻ tài năng hơn.
Để giữ vững vị trí của mình, chúng phải không ngừng cố gắng, phải luôn là người giỏi nhất, đẹp nhất. Cuộc sống của chúng trở thành một cuộc đua không có điểm dừng, một cuộc chiến không hồi kết để chứng tỏ bản thân.
Trong tình yêu
Chiêu thức tam giác Triangulation như một con bạch tuộc, quấn chặt lấy nạn nhân, kéo họ vào một cuộc chiến vô hình. Không chỉ giới hạn trong gia đình, nó còn len lỏi vào các mối quan hệ bạn bè, tình yêu.
Đó có thể là cô bạn hàng xóm, đứa em họ, hoặc thậm chí là người bạn thân. Trong trường hợp này, chiêu thức tam giác chỉ đơn giản là sự so sánh liên tục! Sau một thời gian dài bị cuốn vào vòng xoáy so sánh này, bạn sẽ chẳng còn muốn gặp mặt những người đó nữa.
Trong tình yêu, chiêu thức này còn độc hại hơn. Bạn bị so sánh với những người phụ nữ khác: người cũ nóng bỏng, đồng nghiệp tài năng, hay thậm chí là cả mẹ chồng, chị dâu. Bạn trở thành đối tượng của những cuộc so sánh vô lý, một cuộc đua không có vạch đích. Dù bạn có cố gắng đến đâu, cũng không bao giờ đủ tốt để đáp ứng những tiêu chuẩn khắt khe ấy.
Cảm giác ghen tuông, đố kỵ gặm nhấm tâm hồn bạn. Bạn luôn cảm thấy mình bị cô lập, lạc lõng trong chính mối quan hệ của mình. Mối quan hệ hai người bỗng trở nên đông đúc một cách phi lý, với những bóng hình khác luôn hiện hữu, ám ảnh.
Tại sao chúng ta lập ra tam giác Triangulation?
Chúng ta không chủ động lập ra tam giác Triangulation, mà nó thường được sử dụng bởi những người có tính cách ái kỷ hoặc thao túng để đạt được mục đích cá nhân của họ. Một số lý do tại sao kẻ thao túng sử dụng chiến thuật này:
- Kiểm soát và quyền lực: Bằng cách tạo ra sự mâu thuẫn và căng thẳng giữa các bên, kẻ thao túng có thể kiểm soát tình hình và giữ vững quyền lực của mình. Họ sử dụng sự chia rẽ này để duy trì sự thống trị và khiến người khác phụ thuộc vào họ.
- Tạo ra sự cạnh tranh: Kẻ thao túng thường tạo ra một môi trường cạnh tranh giữa các thành viên để làm cho họ phải cố gắng để giành được sự chú ý và ưu ái. Điều này không chỉ khiến họ cảm thấy quyền lực hơn mà còn khiến các thành viên khó hợp tác với nhau để chống lại sự thao túng.
- Giảm sự đoàn kết: Bằng cách làm suy yếu mối quan hệ giữa các thành viên, kẻ thao túng ngăn chặn họ hợp tác hoặc liên kết chống lại họ. Sự chia rẽ này giúp kẻ thao túng duy trì vị trí của mình mà không lo ngại về sự phản kháng.
- Bảo vệ bản thân: Khi có sự mâu thuẫn và xung đột giữa các bên, kẻ thao túng dễ dàng lẩn tránh trách nhiệm và đổ lỗi cho người khác. Họ sử dụng tam giác Triangulation để chuyển hướng sự chú ý và trách nhiệm khỏi bản thân mình.
- Tạo ra hình ảnh lý tưởng: Kẻ thao túng thường sử dụng sự so sánh để làm nổi bật những phẩm chất tích cực của bản thân và làm giảm giá trị của người khác. Họ tạo ra một hình ảnh lý tưởng về mình trong mắt mọi người, khiến người khác cảm thấy họ không bao giờ đủ tốt.
Chiêu thức tam giác này không chỉ gây hại cho các mối quan hệ cá nhân mà còn làm tổn thương tâm lý của những người bị thao túng, khiến họ cảm thấy bị cô lập, không an toàn, và thiếu tự tin.
3 kiểu Triangulation thường xuyên bắt gặp trong cuộc sống
Triangulation, một trò chơi tâm lý đầy mưu mẹo, thường được thực hiện qua ba hình thức chính:
- Kiểu tam giác thứ nhất: Người thao túng không giao tiếp trực tiếp với đối phương mà sử dụng người thứ ba để truyền tải thông tin. Kẻ thao túng như một người thợ đan khéo léo, giăng mắc những sợi dây vô hình giữa bạn và người thứ ba. Thay vì trực tiếp đối mặt, họ chọn cách gửi gắm thông tin, ý kiến qua người khác, tạo ra một khoảng cách khó san lấp.
- Kiểu tam giác thứ hai: Đây là một hình thức gây chia rẽ. Kẻ thao túng xen vào một mối quan hệ giữa hai người, kiểm soát và điều khiển giao tiếp giữa họ, từ đó gây ra mâu thuẫn và chia rẽ.
- Kiểu tam giác thứ ba: Kẻ thao túng liên tục so sánh hoặc đối xử không công bằng để tạo ra sự ganh đua và mâu thuẫn giữa hai người bị so sánh. Thậm chí, điều này có thể khiến họ chiến đấu chống lại nhau.
Khi bạn nhận thấy mình đang bị kéo vào một trong những hình tam giác này, hãy cảnh giác. Đó là dấu hiệu cho thấy bạn đang bị lợi dụng, bị thao túng. Đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ để thoát khỏi những mối quan hệ độc hại này.
Làm thế nào để tránh rơi vào cái bẫy của Triangulation?
Bạn có bao giờ cảm thấy mình bị cuốn vào những cuộc trò chuyện mà người khác cố tình kể xấu về người thứ ba không? Đó chính là khi bạn đang bị kéo vào một “tam giác” đầy rẫy những mâu thuẫn và hiểu lầm.
Nói chuyện trực tiếp: Con đường ngắn nhất đến sự thấu hiểu
Việc nói chuyện với người khác về một vấn đề thay vì đối mặt trực tiếp với người liên quan thường dễ chịu hơn. Tuy nhiên, điều này có thể dẫn bạn vào cái bẫy của chiêu thức tam giác.
Khi nhận ra mình đang dần trượt vào tình huống này, hãy dừng lại và suy nghĩ: nếu ở vị trí ngược lại, bạn có muốn người khác phàn nàn về bạn với người khác hay muốn họ đến nói chuyện trực tiếp với bạn?
Giao tiếp trực tiếp, với phong cách quyết đoán (trung thực và tôn trọng), sẽ hiệu quả hơn rất nhiều. Nếu đồng nghiệp của tôi sẵn sàng trò chuyện thẳng thắn, chúng tôi đã có thể tránh được hai tháng phàn nàn và đổ vỡ lòng tin nơi làm việc.
Tránh trở thành người thứ ba
Khi ai đó phàn nàn hoặc nói xấu về một người khác với bạn, hãy ngăn họ lại một cách lịch sự. Bạn có thể nói: “Ồ, bạn có vẻ đang không vui. Bạn có muốn chia sẻ với anh ấy không?” hoặc “Nếu đảo ngược lại vị trí, liệu bạn có muốn anh ấy nói với tôi về bạn thay vì nói trực tiếp không?”
Nếu bạn nghi ngờ người phàn nàn đang cố gắng lan truyền tin đồn sai lệch, hãy hỏi họ: “Làm sao tôi biết được điều đó là sự thật?”. Nếu bạn là người quản lý, bạn có thể hỏi: “Điều đó ảnh hưởng như thế nào đến công việc/ bệnh nhân/ đội của bạn?”
Hãy luôn ghi nhớ rằng, việc tham gia vào những cuộc trò chuyện tiêu cực chỉ gây tổn hại đến mối quan hệ của bạn, thậm chí còn ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của chính bạn. Vì vậy, hãy luôn tỉnh táo và lựa chọn những cách giao tiếp lành mạnh.
Kết luận
Triangulation là một chiêu thức thao túng tinh vi, gây ra sự chia rẽ và xung đột trong các mối quan hệ. Hiểu rõ về các kiểu tam giác và cách tránh rơi vào bẫy của chúng là bước đầu để bảo vệ bản thân khỏi sự kiểm soát của kẻ thao túng. Hãy nhớ rằng, bạn xứng đáng được đối xử với sự tôn trọng và yêu thương. Cùng nhau, chúng ta hãy tạo ra một xã hội nơi mọi người được sống một cuộc sống hạnh phúc và trọn vẹn.
Nguồn: Học viện Gen-Z