Sự phát triển não bộ ở trẻ

Trong tất cả các công việc chăm sóc trẻ, điều làm cho các bậc bố mẹ trăn trở nhất có lẽ là làm sao để con mình có thể phát triển tối ưu, cả về thể chất lẫn trí não. Sự phát triển trí não của trẻ là điều đặc biệt quan trọng, nghe qua nếu bạn cảm thấy có chút khó khăn thì các chuyên gia sẽ chỉ những việc bạn cần làm mà các ông bố bà mẹ đã làm hàng ngàn năm qua: ẵm bồng, hát cho trẻ nghe, nhìn và trò chuyện cùng trẻ, làm những việc trẻ muốn.

1. Não của trẻ phát triển như thế nào?

Não trẻ khi mới sinh ra được hình thành bởi 100 tỷ tế bào và con số này sẽ tăng theo cấp lũy thừa khi trẻ bắt đầu phát triển. Giai đoạn nhũ nhi là thời kỳ tăng trưởng và thay đổi nhanh chóng. Tế bào thần kinh vỏ não (phía trước và trên não) được hình thành tại thời điểm trẻ ra đời, nhưng tế bào thần kinh tiểu não – khu vực phía sau não tham gia điều khiển hoạt động, nhận thức và nhận biết, vẫn được hình thành trong những năm đầu đời của trẻ. Các bộ phận khác của não phát triển ở mức độ khác nhau.

Ví dụ:

Thị lực của trẻ khi mới sinh chưa phát triển hoàn thiện, trẻ chỉ có thể nhìn được mặt của bố mẹ khi đến gần. Nhưng sau 3 tháng, trẻ có thể nhìn theo một đối tượng chuyển động. Đến 1 tuổi, thị lực của trẻ đã phát triển như ở người lớn.

Thính lực, tuy đã hoàn thiện lúc mới sinh, nhưng sau 3 tháng trẻ mới có thể nhận biết và dõi theo tiếng nói của bạn. Hàng loạt các hình ảnh, âm thanh, sự tiếp xúc,… đi vào não trẻ và hình thành trung tâm điều hành chức năng.

2. Não của trẻ cần gì?

Tất nhiên, muốn trẻ phát triển toàn diện bố mẹ cần phải chăm sóc, nuôi dưỡng, che chở cho trẻ.

Mối quan hệ giữa người chăm sóc trẻ từ nhỏ với trẻ rất quan trọng: hãy để mặt mình đối diện với trẻ, nhìn vào mắt trẻ và cười đùa khi trò chuyện với trẻ. Điều này sẽ giúp trẻ tập trung sự chú ý và kích thích thính giác và thị giác của trẻ, khiến trẻ thích thú khi trò chuyện với bạn. Trẻ sẽ gần gũi với bạn hơn, sự gắn bó này sẽ giúp trẻ có một thể chất và tinh thần khỏe mạnh.

Sự gần gũi với mọi người chính là nền tảng cho sự phát triển trí não: Bạn sẽ chẳng thể làm hư một đứa trẻ vì sự nuông chiều của mình nếu bạn biết cách ẵm bồng và dỗ dành trẻ đúng mực. Một đứa trẻ nhận được sự chăm sóc đúng cách từ bố mẹ sẽ nhận thức được giá trị của cuộc sống, điều này giúp thắt chặt hơn sự gắn bó giữa trẻ và bố mẹ, sẽ dần tạo cho trẻ sự độc lập và giáo dục trẻ phát triển những kỹ năng xã hội khi trẻ lớn lên.

Sự gắn bó từ khi còn nhỏ ảnh hưởng rất lớn đối với cuộc sống sau này của trẻ: Một đứa trẻ không nhận được sự quan tâm, gần gũi của người lớn sẽ trở nên lạnh lùng và vô cảm với người khác, không biết nhận lỗi hay hối hận nếu làm điều gì sai hoặc làm tổn thương người khác. Những người bố, người mẹ nhận con nuôi từ các trại mồ côi thường phải rất vất vả để tạo sự gắn kết với chúng, vì chúng không được quan tâm, gần gũi với người lớn từ những năm đầu đời.

3. Đọc sách cho trẻ rất quan trọng

Một cách để kết nối mật thiết với sự phát triển trí óc của con bạn là hãy đọc sách cho trẻ nghe. Điều này cũng giúp trẻ của bạn tập và làm quen với ngôn ngữ.

Cùng đọc sách với trẻ là cách tuyệt vời giúp bạn gần gũi, thân mật hơn với trẻ. Bố mẹ hãy truyền đạt tình thương và cảm xúc cho trẻ, giúp trẻ xây dựng niềm tin bằng cách ẵm, ôm trẻ thật gần và đọc sách với giọng thật sống động, thể hiện cảm xúc và cười đùa với trẻ.

Sự tập trung riêng biệt tạo nên sự kỳ diệu của kiến thức, bạn chỉ cho trẻ một hình vẽ trong sách và giải thích theo hình vẽ hoặc câu chuyện, truyền tải đến trẻ bằng các từ ngữ liên tưởng, làm cho não trẻ cảm thấy thích thú với các điều đang học.

Một trong các đặc điểm liên quan đến sự phát triển não bộ của một đứa trẻ là sự tìm kiếm các khuôn mẫu. Điều này lí giải tại sao những cuốn sách đơn giản chỉ nhờ vào sự lặp lại nhiều lần của các từ ngữ lại có thể lôi cuốn được sự chú ý của trẻ. Sự lặp lại làm tăng cường sự liên kết giữa ngôn ngữ và não trẻ. Vì vậy, đọc sách là một cơ hội để nghe các từ và cụm từ giống nhau được lặp đi lặp lại.

4. Những thứ giúp cho sự phát triển trí não của trẻ

Chẳng có bằng chứng cụ thể nào chứng minh việc mua các loại tranh chữ, băng hình hay những thứ đồ chơi phát triển tư duy để cải thiện sự phát triển trí não của trẻ cả, nhưng đã có những tài liệu cụ thể cho thấy trẻ em nhận được sự quan tâm và gắn bó của người lớn sẽ có một nền tảng giáo dục vững chắc. Sự hấp dẫn của các món đồ chơi hay các thiết bị giúp trẻ phát triển trí thông minh nằm ở chỗ bạn biết mua đúng món và quan trọng hơn là bố hoặc mẹ phải cùng chơi với trẻ.

Bố mẹ nên nói chuyện cho trẻ nghe vẫn có lợi hơn nhiều khi để trẻ nghe tiếng trên tivi. Lời nói trên tivi thường quá nhanh, trẻ không thể liên kết kịp giữa lời nói và hình ảnh trên màn hình. Viện Hàn Lâm Nhi Khoa Hoa Kỳ khuyến cáo trẻ dưới 2 tuổi không nên xem tivi, họ cho rằng nhiều kênh truyền hình có thể gây những tác động tiêu cực đến sự phát triển trí não của trẻ. Khi bố mẹ trò chuyện với con chính là lúc họ thể hiện tất cả các hành động giao tiếp tinh tế nhất, kể cả các cử chỉ, điệu bộ, sự hiểu biết lẫn nhau.

Kết: Do đó những ông bố bà mẹ luôn bận bịu, không thể cho trẻ sự quan tâm đầy đủ, xin đừng quên tuổi thơ đi qua rất nhanh. Nếu các bạn có nhiều tiền và có thể mua được bất cứ thứ gì trên đời, thì bạn hãy mua thêm thời gian để ở bên cạnh con của mình. Đó là điều quan trọng nhất.