Dạy con kiểu Nhật tự lập trong ăn uống.

Sự tự lập ở trẻ là vô cùng quan trọng trong việc phát triển các kỹ năng sinh tồn của trẻ. Đặc biệt là ở Quốc gia có nhiều thiên tai như Nhật Bản, thì việc giáo dục tự lập ở trẻ là một quốc sách. Đối với người Nhật, bắt đầu giáo dục tính tự lập ở trẻ đó là từ bữa ăn - trẻ tự lập trong ăn uống là một trong những tiền đề Dậy con kiểu Nhật, vậy, làm cách nào để giáo dục trẻ tự lập trong ăn uống, sau đây là một số phương pháp.

Trước khi ăn.

• Giai đoạn đầu, Mẹ hãy hướng dẫn và hỗ trợ trẻ rửa tay đúng cách. Sau đó, chỉ quan sát và hướng dẫn lại nếu cần cho trẻ, đừng giúp rửa tay cho trẻ. Mẹ có thể treo tranh ảnh minh hoạ các bước rửa tay ngay khu vực rửa tay để trẻ nhớ và tự thực hiện theo.

• Mẹ hãy nhờ trẻ hỗ trợ những việc nhẹ, như trang trí món ăn đơn giản, tham gia sắp bàn ăn, xếp ghế, lau bát đũa…

• Trong lúc chuẩn bị ăn, mẹ có thể giới thiệu món được ăn hôm nay, giải thích đơn giản cho trẻ hiểu cách để làm ra món ăn này, liệt kê một số nguyên liệu đơn giản, khơi gợi tính tưởng tượng và thích thú của trẻ thông qua các câu truyện nhỏ liên quan tới món ăn.

Trong khi ăn.

• Với trẻ nhỏ, để trẻ ngồi ngay ngắn vào bàn, Mẹ hãy đựa thức ăn, rồi để trẻ  tự xúc ăn. Các mẹ có thể chuẩn bị các món ăn phù hợp cho bé ăn bốc như: bánh bông lan, phô mai, chuối, đu đủ, xoài, rau củ luộc thật mềm, cá trứng thịt tôm nấu mềm, cắt nhỏ… để bé vừa tự lập trong ăn uống và vừa tập ăn. Đừng xay nhuyễn mọi nguyên liệu lại với nhau, mùi vị sẽ không thật sự hấp dẫn trẻ đâu ạ.

• Với trẻ lớn hơn, hãy để trẻ ngồi vào bàn ăn, cố gắng để cả gia đình có thể cùng ăn với trẻ. Trẻ sẽ quan sát và bắt chước mọi người, khi cả nhà gắp và ăn món gì thì trẻ sẽ ăn theo và học được hành vi ăn uống phù hợp.

• Quan trọng nhất, các Mẹ hãy để trẻ tự ăn. Việc để cho bé tự xúc, tự gắp thức ăn không những tập cho trẻ tính tự lập mà còn đưa cho trẻ cơ hội để tự lựa chọn những loại thức ăn phù hợp trong thực đơn đã được chuẩn bị sẵn. Đây là cách để trẻ cảm nhận thấy mình được tôn trọng đồng thời cũng là cách để Ba Mẹ biết được con thích ăn món nào, không thích ăn món nào mà có định hướng hợp lý.

• Đừng tạo cho trẻ thói quen và nhu cầu phải xem tivi, ipad hoặc phương tiện giải trí nào khác trong khi ăn. Nhiều Mẹ “dụ” con bằng việc cho con xem các phương tiện giải trí trong khi ăn, điều này chỉ khiến trẻ và Mẹ bị phụ thuộc vào chúng, trẻ sẽ bị động trong việc ăn uống do tâm trí đã bị phân tâm bởi những điều thú vị hơn. Dần dần sẽ hình thành vòng lập cực kỳ khó để các Mẹ thoát ra: Muốn con ăn thì cho xem TV, con xem TV sẽ trở nên biếng ăn và thế là Mẹ lại dùng TV “dụ” con ăn.

• Dạy trẻ những câu mời cơm như “mời ông bà, ba mẹ ăn cơm”, “chúc cả nhà ăn ngon miệng…”, ông bà, ba mẹ cũng mời lại trẻ, đi kèm là những câu khen ngợi trẻ; những câu chào mời và khen ngợi này, ngoài việc hợp với lễ nghĩa Việt Nam, còn tạo hưng phấn cho trẻ trước bữa ăn.

• Hãy khen ngợi trẻ khi trẻ ăn giỏi, trẻ cố gắng ăn những món không thích hoặc khi trẻ tỏ ra thật nghiêm túc và vui vẻ ăn. Các Mẹ có thể khen trẻ: “Con xúc thật gọn gang, không rơi ra ngoài chút nào.”, “con biết xé nhỏ thịt ra để ăn luôn.”, hoặc chỉ đơn giản là nhìn trẻ cười và nói “măm măm măm…” khi trẻ còn nhỏ.

• Cuối cùng, đừng quên khuyến khích động viên khi trẻ có vẻ chán, muốn bỏ ăn bằng những lời nói như: “Móm rau hôm nay hơi cứng nhỉ, nhưng nó có nhiều chất xơ tốt cho bạn ruột đấy, con hãy cố gắng ăn để giúp đỡ bạn ruột nhé!”, “Ăn đã hơi no rồi phải không con, con có thể ăn thêm một chút nữa cho bụng đủ no luôn không nhỉ?”, hoặc “các loại rau mà được con ăn sẽ vui lắm đó! Bạn khủng long ăn nhiều gì nhỉ? Thịt, rau,…con cũng như bạn khủng long nhé!”.

Sau khi ăn.

• Nhờ trẻ hỗ trợ Mẹ dọn dẹp bàn ăn. Ít nhất là có thể tự dọn dẹp phần ăn của mình.

• Hướng dẫn trẻ tự rửa tay và vệ sinh sau ăn.

• Hãy hỏi về cảm nhận của trẻ sau bữa ăn như “con có thấy ngon không?”, “có món nào không thích không?”, “lần sau con muốn ăn món gì khác không nè?” …điều này sẽ giúp trẻ thấy được sự tôn trọng, thấy được sự cân bằng giữa kỷ luật và tự do trong ăn uống.

• Khen trẻ nếu trẻ có những biểu hiện tốt trong bàn ăn, ví dụ “chà, hôm nay con giỏi lắm, ăn hết phần cơm rồi này…”, “con đã ngồi ăn thật ngay ngắn đến cuối bữa”, “con đã cố gắng ăn rau nhỉ!!”, “con ăn sạch bong luôn nè!”…và gợi mở yêu cầu ra với trẻ nếu cần “…nếu lần sau mà con ăn hết luôn cả mấy miếng ớt chuông thì sẽ tốt lắm đấy, các bạn ớt chuông sẽ cảm ơn con lắm đó.”

Ngoài ra, còn 3 phương pháp khác các Mẹ Nhật vận dụng để giáo dục tính tự lập trong ăn uống ở trẻ, đó là:

• Ăn đúng giờ, đúng bữa, đúng nơi.
• Sự thống nhất trong cách nuôi dạy trẻ giữa gia đình với nhà trường.
• Và sự chuẩn bị tâm lý thật vững ở Mẹ.

Nguồn: ShoPro - Dạy con kiểu Nhật