Đặc tính chim trích cồ
Chim trích cồ (Danh pháp khoa học: Porphyrio poliocephalus) là loài chim trong họ Rallidae phân bố ở phía Nam Trung Quốc và Đông Nam Á. Đây loài chim quý hiếm, có màu sắc đẹp, thẩm mỹ, được nhiều người yêu thích. Chim dễ nuôi, dễ sinh sản, khi nuôi quen thì thả lang như gà.
- Đặc điểm
- Chim trích cồ trước mắt và xung quanh mắt trắng phớt xám. Đỉnh đầu và hai bên đầu xám thẫm. Phần sau cổ, hai bên cổ và lưng xanh xám. Cánh xám lẫn xanh lục. Phía trước má xám phớt lục. Phía trước cổ và diều lục xám. Bụng, sườn, đùi đen phớt xanh. Đuôi đen hơi phớt xanh, dưới đuôi trắng.
- Ngoài ra, chim trích cồ có nơi còn gọi là trích xanh, công nước, công đất… với màu lông xanh mướt và màu đỏ của mỏ và mồng, làm cho chim trích nổi trội hơn so với các loại chim khác cùng họ.
- Tập tính
- Chúng là loài sinh sản theo mùa, nhưng mùa sinh sản thay đổi theo khu vực địa lý, thường là mùa mưa, hoặc mùa hè tại những vùng có nhiệt độ cao.
- Chim trích cồ sống quanh quẩn theo những vùng bưng biền, đầm nước. Chim trích cồ có tính tập thể rất cao, thường sống thành bầy đàn. Tuy nhiên, khi sinh sản chúng sống theo cặp một trống và một mái và sống cộng sinh trong 1 quần thể có nhiều chim mái và trống, chúng có thể tự làm tổ trên những bãi cây cỏ kín đáo.
- Sinh sản
- Mùa sinh sản của chúng từ tháng 4 đến tháng 6. Đặc biệt chim trống có màn hiển thị tán tỉnh rất quyến rủ. Mỗi năm chúng đẻ làm ba đợt và số lượng trứng giảm dần, cụ thể: Đợt đầu đẻ thường 5 – 6 trứng, đợt hai 3 – 4 trứng, đợt ba 2 trứng. Khi đẻ chúng ta có thể hỗ trợ chim lót ổ tròn, lớn như ổ gà. Chim trống và mái vừa sống chung vừa đẻ và thay phiên nhau để ấp trứng. Mỗi con chim có thể đẻ 3-6 trứng lốm đốm, màu vàng đá nhạt đến đỏ màu da bò.
- Những chú chim mái có thể đẻ chung 1 tổ lên đến cả chục trứng, nó ấp từ 23-27 ngày và được thực hiện bởi cả chim trống và mái, chim non mọc lông sớm với lông đen và có thể rời khỏi tổ ngay sau khi nở, nhưng thường sẽ vẫn ở trong tổ trong một vài ngày. Chim non được nuôi dưỡng bởi cha mẹ của nó từ 10-14 ngày, sau đó nó bắt đầu tự kiếm ăn.
Mục đích nuôi chim trích cồ:
- Với nhiều mục đích nhau như làm cảnh, giữ nhà, làm con mồi để đi bẩy, lắm lúc cũng so tài cao thấp với nhau,... Ngoài ra thịt chim trích cũng rất ngon và hiện nay phong trào ăn thịt đông vật hoang dã hưng thịnh, trong đó có thịt chim trích cũng được liệt vào hàng ngon và được sử dụng rất nhiều trong các nhà hàng cao cấp.
- Chim trích được con người nuôi từ lâu đời giống như động vật nhà, nhưng với số lượng rất ít để làm cảnh và làm con mồi đi bẩy. Chim trích tuy sống hòa đồng với bầy đàn, nhưng có kẻ lạ mặt nào xăm phạm lãnh thổ nhất là vào mùa sinh sản, thì quyết đánh đuổi cho bằng được. Vì bản tính đó, chim trích thường bị mắc bẩy vào mùa sinh sản, cũng là mùa đi đánh bẩy chim trích được nhiều nhất.
- Hiện nay người ta nuôi chim trích rất phổ biến cũng nhầm làm cảnh và tương lai sẽ được nuôi thương phẩm vì thịt chim trích ngon và hiếm. Giá hiện nay trên 500 ngàn/ 1con trọng lượng từ 500g đến 600g, có nơi cao hơn. Địa thế sinh sống ngoài thiên nhiên của chim trích bị thu hẹp, do con người phá hoang canh tác lấn chiêm và săn bắt làm thực phẩm, nên chim trích ngoài thiên nhiên còn lại rất ít.
Kỹ thuật chăm sóc trích cồ sinh sản
- Không có gì khó, vì chim có tập tính giống như các loại gia cầm khác như: gà, vịt,…và rất thân với người nuôi, luôn quấn quýt bên người nuôi. Nuôi quen chim không bay đi nơi khác. Và chim trích cũng dễ đẻ nếu nuôi nhốt, nhưng đẻ tốt nhất là được nuôi thả rong trong sân vườn như gà vịt.
- Nếu muốn nuôi chim trích sinh sản thành công, việc quan trọng nhất là khâu tuyển chọn được con giống tốt. Con giống ở đây không phải là tuyển giống, mà phải tuyển từ nơi được đem về nuôi. Chim con mới nở ra được con người ấp trứng, hay con mẹ ấp vừa mới nở, đem về nuôi chim rất dạng và quen thuộc người, loại này làm con giống tốt nhất và sau này chim đẻ rất sai.
- Thông thường lấy trứng chim trích cho gà tre ấp vừa nở tách mẹ gà ra để nuôi riêng. Còn bắt từ con trưởng thành, con lứa, hoặc con non, dù cho mẹ dẫn 1 ngày, chim về nuôi vẫn sống bình thường nhưng về sau đẻ kém.
- Chim trích cồ đẻ quanh năm nếu có thức ăn, môi trường thích hợp. Ngoài thiên nhiên chim trích đẻ rộ vào mùa xuân đến mùa thu. Giảm dần, đến cuối đông và bắt đầu đẻ lại. Chim được nuôi có thức ăn đầy đủ, môi trường nuôi thích hợp đẻ quanh năm.
- Chim đẻ từ 2 đến 7 trứng / lứa, ấp trứng nuôi con rất giỏi. Nuôi nhốt rất ít khi đẻ được số trứng nhiều, chỉ nuôi thả rong mới đẻ số trứng cao nhất.
- Nhiệt độ và thời gian ấp trứng cũng như gà, vào mùa xuân. Con non nở ra là chạy theo bố mẹ kiếm ăn.
- Khoảng 3- 4 tháng chim trích sẽ trổ lông trưởng thành màu xanh, thay cho lớp lông tơ màu đen khi mới nở và lông xanh xám lúc còn con lứa.
- Chỉ cần 1 chuồng có diện tích cao 0,6m x dài1m x rộng 0,6m, là nuôi được một cặp trích đẻ. Nuôi trong lồng chuồng phải làm cho chim cái tổ bằng rổ, rá, …. và bỏ rơm rác vào cho chim làm tổ, còn nuôi thả rong đến lúc đẻ chim tự tìm nơi thích hợp đẻ.
- Thức ăn chim trích ăn giống như gà vịt, cám công nghiệp, lúa, cá, tôm tép, rau xanh,.. Nói chung cái gì gà vịt ăn là chim trích ăn được, kể cả củ cỏ năng, bông súng, đọt non của các loại cây cỏ mọc hoang dã ngoài đồng bưng, chim trích đều ăn được.
- Nuôi chim trích cần lưu ý về nước, không những nước để uống, để tắm, chim trích cần có nước để ngâm chân, chim trích thường dẫm chân ngâm vào chỗ có nước, để điều hòa thân nhiệt và làm cho khỏe, bóng chân,…
Chim non mới nở:
- Cho ăn cám công nghiệp, sâu gạo, cá con, cá hấp chín, rau xanh, giá đậu ,… Chim con không cần úm kỷ như gà, chỉ úm trong 2-3 ngày vào buổi tối nếu thấy trời lạnh. Còn thời tiết oi bức thì không cần úm. Nếu chim được 7 ngày tuổi trở lên, nền lồng nuôi phải có 1 lớp cỏ năng tươi để giữ ẩm cho chân chim dù là ban đêm, nếu còn nuôi trong lồng. Thường chim 1 tuần tuổi có thể thả chạy rong ra ngoài. Nếu được thả rong chim con sẽ mau lớn và khỏe mạnh hơn nuôi nhốt. Vì độ 1 tuần tuổi chim cần nhiều khoáng, rau xanh, đất cát, sỏi nhỏ, sạn, lúc thả chim ra trên vùng có đất cát, chim sẽ rất thích ăn những thứ đó…
- Khoảng 3 tuần tuổi có thể cho chim ăn lúa thay cho cám công nghiệp.
Vào tuổi này chim bắt đầu mọc hàng lông ngực màu xanh xám và lớn nhanh.
Nói chung nuôi chim trích sinh sản không khó, nhưng cần lưu ý thức ăn đầy đủ dưỡng chất, nước uống, tắm và nước ngâm chân, chỗ ở phù hợp là chim đẻ ngay.
- Mới nở không cần úm như gà, chỉ úm lúc ban đêm khi thời tiết lạnh trong 2-3 ngày là được. Khi chim được 1 tuần tuổi, còn nhốt trên lồng chuồng, nền phải độn lớp cỏ năng tươi để giữ ẩm cho chân chim.
- Cho ăn cám gà con, cá con, cá thịt hấp chín, sâu gạo , rau xanh…..
- Đến 1 tuần tuổi nên thả chim xuống nền đất để chim ăn được sỏi, sạn nhỏ, khoáng có trong cát đất, chim rất thích ăn, khỏe mạnh lớn nhanh. Nếu không thả được phải bổ sung khoáng cho chim. Đến 3 tuần tuổi chim trổ lông màu xanh xám ở ngực , lớn lên rất nhanh..
- Ba đến bốn tháng tuổi chim trổ lông trưởng thành màu xanh, mỏ và mào màu đỏ, nhưng qua mùa sau chim mới bắt đầu tham gia đẻ.
Nuôi chim trích sinh sản cần đặc biệt lưu ý:
- Chọn con giống được nuôi dưỡng từ nhỏ.
- Thức ăn đầy đủ dinh dưỡng, khoáng, chim trích rất thích ăn rau xanh.
- Ưu tiên nuôi thả hơn nuôi nhốt.
- Nước không những đủ uống và tắm, nước có đủ để ngâm chân.
- Chuồng trại với kích thước phù hợp, chuồng trại càng thoáng càng tốt, tốt nhất là nuôi trên nền đất, có đất nước , cây cỏ,…
- Do trích cồ là thuộc động vật rừng sức đề kháng mạnh nên rất ít bệnh tật. Hiện nay, do giá trị kinh tế cao, nên nhiều hộ Nông dân đã triển khai nuôi thương phẩm nuôi từ 3- 4 tháng, đạt trọng lượng 600-700gram/con, bán được trên dưới 500.000. Do đó, Nông hộ chuyển đổi mô hình nuôi trích cồ thay cho gà vịt thả vườn. Và về chỉ số thức ăn 1 tháng chim trích ăn tầm 1kg thức ăn. Chim trích cồ ngoài thiên nhiên giảm nhiều. Và chỉ có vào mùa mưa lũ, mùa nắng thì rất khang hiếm.
