Sử dụng thuốc giảm đau: Đừng biến cơn đau thành bệnh tật
Nhiều người thường tự ý dùng thuốc giảm đau mà không hiểu rõ về công dụng và các thành phần của thuốc dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
Theo một nghiên cứu của Hiệp hội Các bệnh tiêu hóa (Hoa Kỳ), phần lớn những người sử dụng các chế phẩm giảm đau không những sử dụng sai phương pháp mà còn không để ý đến những tác dụng phụ của các loại thuốc này. Sử dụng thuốc giảm đau bừa bãi đã đưa đến 103.000 trường hợp nhập viện và 16.500 trường hợp tử vong (nghiên cứu thực hiện năm 2005). Vì vậy, nếu sử dụng thuốc giảm đau dài hạn, người dùng thuốc cần đặc biệt quan tâm đến những tác dụng phụ sau đây:
1. Viêm loét, xuất huyết đường tiêu hóa
Sử dụng thuốc giảm đau loại Aspirine liều cao hoặc thuốc kháng viêm không steroidal có thể gây tổn hại các màng nhầy ở dạ dày và hệ tiêu hóa. Sử dụng thường xuyên loại thuốc trên sẽ khiến cho hệ tiêu hóa bị viêm loét hoặc xuất huyết. Sự viêm loét đường tiêu hóa thường gây ói mửa, sụt cân, những trường hợp nghiêm trọng cần được can thiệp bằng phẫu thuật. Sử dụng liều cao ibuprofen trong ba ngày có thể gây xuất huyết đường tiêu hóa, đau dạ dày...
2. Sử dụng thường xuyên dễ bị nghiện thuốc
Với những trường hợp đau mãn tính hoặc đau kéo dài sẽ phải sử dụng thuốc giảm đau liều cao như hydrocodone. Điều không may là những thuốc giảm đau này sẽ gây nghiện, nhất là những người sử dụng thuốc trong thời gian dài. Theo Cơ quan Quản lý lạm dụng chất nghiện và sức khỏe tâm thần (Mỹ), có khoảng 6 triệu người Mỹ bị nghiện những thuốc giảm đau loại này.
3. Huyết áp cao
Thuốc giảm đau chứa Paracetamol có thể làm tổn thương gan một cách nghiêm trọng nếu dùng sai cách.
Theo một nghiên cứu gần đây của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, nếu phụ nữ sử dụng những loại thuốc giảm đau không chứa Aspirine sẽ tăng khả năng bị cao huyết áp gấp hai lần. Riêng Aspirine thì chưa có bằng chứng gây cao huyết áp ở phụ nữ.
4. Gãy xương
Một nghiên cứu thực hiện trong năm nay được đăng tải trên chuyên san General Internal Medicine cho thấy nhóm thuốc giảm đau opioids có thể làm tăng tần suất gãy xương ở người trên 60 tuổi, nhất là khi sử dụng nhóm thuốc này với liều lượng lớn hơn 50mg.
5. Tổn thương gan
Những loại thuốc giảm đau chứa paracetamol có thể làm tổn thương gan một cách nghiêm trọng nếu dùng sai cách. Triệu chứng của một lá gan bị tổn thương bao gồm chán ăn, buồn nôn, nếu không được điều trị đến nơi đến chốn có thể làm suy gan, thậm chí tử vong. Tuy nhiên, những rủi ro cho gan sẽ được giảm nếu không sử dụng thuốc giảm đau hơn liều đã được chỉ định hoặc thời gian quá dài hơn chỉ dịnh.
6. Tổn thương thận
Paracetamol và ibuprofen có thể gây tổn thương thận nếu sử dụng trong thời gian dài hoặc được sử dụng bởi những người đã có “tiền án” về thận. Vì vậy phải tuyệt đối dùng theo chỉ định của thầy thuốc.
7. Lưu ý khi sử dụng thuốc giảm đau Paracetamol thông thường:
- Không được dùng Paracetamol để tự điều trị cảm sốt, giảm đau quá 10 ngày ở người lớn và quá 5 ngày ở trẻ con, trừ khi được bác sĩ hướng dẫn.
- Đối với người lớn, liều thông thường không nên quá 3g/ngày (mỗi lần chỉ nên dùng 500mg-1000mg, một ngày không quá 3 lần). Riêng người cao tuổi nên dùng liều thấp hơn do chức năng gan đã kém. Ở nước ngoài, người ta ghi nhận người cao tuổi dễ bị ngộ độc, do dùng quá liều Paracetamol chỉ vì tự ý dùng nhiều thuốc với tên biệt dược khác nhau, nhưng thực chất chứa cùng một hoạt chất là Paracetamol mà bản thân người đó không biết.
- Người uống rượu nhiều không nên dùng bừa bãi Paracetamol, đặc biệt không nên uống thuốc với mục đích “ngừa nhức đầu, để uống rượu không say” (cũng giống như một số người trước khi uống rượu thường uống vài viên aspirin để tăng “đô”, nhưng tăng “đô” đâu không thấy, chỉ làm hại dạ dày, có nguy cơ bị xuất huyết tiêu hóa!). Paracetamol và rượu đều có hại cho gan, do đó nếu kết hợp sẽ làm tăng độ nguy hại lên nhiều lần.
Nếu tình trạng đau không cải thiện hoặc cải thiện, sau đó lại tái phát, ta nên đến cơ sở điều trị để được bác sĩ khám, xác định nguyên nhân và giúp chọn loại thuốc giảm đau thích hợp. Không nên tự ý dùng bất cứ loại thuốc giảm đau nào mà mình không rõ hoặc dùng loại thuốc giảm đau bậc cao hơn, bậc 2 hoặc bậc 3, có thể bị nghiện thuốc và tai biến nguy hiểm.