Kho cá, ướp thịt, nấu cháo, nấu chè... là những món ăn ngon được gia vị từ củ nén nổi tiếng của người xứ Quảng.
Xứ Quảng là quê hương của một loại củ đặc biệt, hình dáng nửa giống củ kiệu, nửa giống tỏi và rất thơm là củ nén. Cùng họ với hành, tỏi nhưng có mùi thanh và cay hơn, loại củ này ưa đất cát, đất càng cằn cỗi thì nén càng thơm và cay nồng. Củ nén thường được dùng như một vị thuốc trong việc chữa chứng sổ mũi, nhức đầu, ho khan...
Củ nén là một loại gia vị đặc trưng của người xứ Quảng. Ở Sài Gòn, củ nén được bán nhiều ở chợ bà Hoa (quận Tân Bình) cùng các loại gia vị khác. Ảnh: K.H.
Làm gia vị trong ẩm thực, củ nén mới lột tả được hết cái hương vị cay nồng và hương thơm đặc biệt của nó. Có thể kể ra đây nhiều món ăn ngon như lươn ướp củ nén nướng, cá kho củ nén, thịt bò ướp củ nén... Tuy nhiên, có một điểm cần lưu ý là khi sử dụng củ nén để ướp hay làm gì đi nữa thì không nên giã nhuyễn mà chỉ nên đập dập, vì như vậy mới không làm mất đi hương vị đặc trưng của loại củ này.
Món ngon đầu tiên phải kể đến là thịt bò ướp củ nén, gói trong lá chuối và đem nướng. Món ăn chế biến không khó, chỉ cần chọn loại thịt bò phi lê tươi ngon, rửa sạch và thái thành từng lát mỏng. Ướp thịt với một ít sả băm, ớt bột, dầu ăn, đường, muối... và dĩ nhiên là không thể thiếu củ nén đập dập. Thịt bò sau khi ướp xong, dùng lá chuối tươi cuốn lại và nướng chín trên bếp than hồng. Hương thơm của lá chuối nướng hoà quyện trong hương vị thơm ngon của củ nén rất hấp dẫn nhất là trong những buổi chiều tà.
Cá chuồn chiên củ nén là món ăn phổ biến ở xứ Quảng. Ảnh: K.H.
Cũng không thể không nhắc đến món cá chuồn chiên củ nén, món ăn dân dã, rẻ tiền nhưng hương vị thơm ngon của nó làm người ăn nhớ mãi. Cá chuồn lựa chọn những con còn tươi sống, làm thật sạch ruột, mang... Rửa lại bằng nước sạch và để ráo. Tỏi, ớt, hành tím giã nát với một ít muối, củ nén lột vỏ, rửa sạch và đập dập. Cá chuồn mổ đôi thân cá, cho hỗn hợp các loại gia vị vào, gập đôi cá lại và đem chiên.
Ngoài củ nén, lá nén cũng được dùng để kho cá rất ngon. Ảnh: N.D.
Ngoài việc ướp với thịt và cá, củ nén mang đến sự bất ngờ cho người ăn khi được dùng để nấu cháo. Đơn giản nhất là cháo trắng củ nén, rất tốt trong việc giải cảm, ngoài ra còn có nhiều món cháo khác như cháo cá lóc củ nén, cháo thịt heo củ nén, cháo thịt bò củ nén... Cháo củ nén không có mùi hăng của tỏi, lại thơm nồng hơn hành, bên cạnh đó là vị ngọt thanh đặc trưng từ củ nén. Ăn cháo củ nén không quá cay để hít hà nhưng lại the the rất dễ chịu.
Ngoài những món ăn phổ biến kể trên, củ nén còn là nguyên liệu chính trong món chè củ nén nổi tiếng của người xứ Quảng, ngoài ra, củ nén còn là gia vị chế biến nhiều món ốc ngon như ốc gạo, ốc ruốc...
