Hiện nay, rất nhiều xu hướng công nghệ đã vượt qua giai đoạn nghiên cứu và phát triển (R&D) để đi vào cuộc sống hàng ngày. Trong đó, năm xu hướng sau đây được cho là có những tác động sâu sắc nhất đến xã hội và nhân loại nói chung.
1. Trí tuệ nhân tạo
Ảnh: Getty Images
Trí tuệ nhân tạo, hay AI và machine learning (máy học) liên quan đến khả năng học hỏi và hành động thông minh của máy móc, có nghĩa là chúng có thể đưa ra quyết định, thực hiện nhiệm vụ và thậm chí dự đoán kết quả trong tương lai dựa trên những gì chúng học được từ dữ liệu.
Ngày nay, AI và máy học đang ngày càng giữ một vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta hơn những gì bạn có thể tưởng tượng. Alexa, Siri, các đề xuất sản phẩm của Amazon, các đề xuất được cá nhân hóa của Netflix và Spotify, mọi tìm kiếm trên Google mà bạn thực hiện, kiểm tra bảo mật đối với các trường hợp mua hàng bằng thẻ tín dụng lừa đảo, ứng dụng hẹn hò, trình theo dõi vận động..., tất cả đều do AI điều khiển.
AI sẽ cách mạng hóa hầu hết mọi khía cạnh của cuộc sống hiện đại. Như Stephen Hawking nói: “Thành công trong việc tạo ra AI sẽ là sự kiện lớn nhất trong lịch sử loài người”. Và Hawking ngay lập tức tiếp lời rằng, "Thật không may, đây cũng có thể là lần cuối cùng, trừ khi chúng ta học cách tránh những rủi ro".
Chúng ta đều biết rằng có những rủi ro tiềm ẩn rất lớn đối với xã hội và cuộc sống của con người, đặc biệt là khi một số quốc gia đang chạy đua để phát triển vũ khí tự động được điều khiển bởi AI.
Nhưng đồng thời, AI và máy học cũng là nền tảng để xây dựng và phát triển các công nghệ khác. Ví dụ, nếu không có AI, chúng ta sẽ không đạt được những tiến bộ đáng kinh ngạc trong Internet of Things (Internet vạn vật), thực tế ảo, chatbot, nhận dạng khuôn mặt, robot, tự động hóa hoặc ô tô tự lái, v.v.
Bên cạnh đó, AI cũng sẽ biến đổi công việc của con người. Như tự động hóa được điều khiển bởi AI sẽ có tác dụng đáng kể và có thể dẫn đến thay đổi trong nhiều công việc hiện nay. Nhưng thay vì cứ mãi đặt tầm nhìn vào một tương lai loạn lạc nơi tất cả công việc của con người được giao cho robot, chúng ta cũng không thể phủ nhận rằng AI sẽ giúp cho đời sống làm việc của con người trở nên tốt hơn. Nó sẽ nâng cấp công việc của con người, và các việc mới sẽ được sinh ra để thay cho "các công việc bị AI thay thế".
Hơn nữa, khi máy móc trở nên thông minh hơn và có khả năng thực hiện nhiều nhiệm vụ của con người hơn, thì những khả năng độc đáo của con người, những thứ như sáng tạo, đồng cảm và tư duy phản biện sẽ trở nên quý giá hơn trong tương lai.
2. Công nghệ gen
Ảnh: Getty Images
Genomics (Hệ gen học) là một lĩnh vực sinh học liên ngành tập trung vào việc tìm hiểu và vận dụng ADN và bộ gen của các sinh vật sống. Trong đó, chỉnh sửa gen là một nhóm công nghệ cho phép kỹ thuật di truyền thay đổi cấu trúc ADN và gen của các sinh vật sống.
Công nghệ sinh học vẫn đang hướng tới mục đích có thể thay đổi được ADN mã hóa trong tế bào, nhằm tác động đến các đặc tính di truyền lên thế hệ sau. Ở thực vật, công nghệ này có thể giúp thay đổi số lượng hoặc màu sắc của lá, trong khi ở người, nó có thể ảnh hưởng đến chiều cao, màu mắt hoặc khả năng mắc bệnh của chúng ta.
Điều này mở ra một loạt các khả năng gần như không giới hạn, bởi lẽ nó có nghĩa là bất kỳ đặc tính di truyền nào của một cơ thể sống về mặt lý thuyết cũng đều có thể thay đổi được.
Phần lớn công việc mà công nghệ chỉnh sửa gen nhắm tới là trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe. Trong đó, các dự án đang được quan tâm nhất hiện nay là việc điều chỉnh các đột biến ADN có khả năng gây ra các bệnh nghiêm trọng như ung thư hoặc bệnh tim. Tuy nhiên, đây cũng là công nghệ phải đối mặt với các vấn đề liên quan đến đạo đức và pháp lý.
Hiện nay, việc chỉnh sửa bộ gen ở người đang bị cấm ở nhiều quốc gia, bao gồm hầu hết các nước châu Âu, vì kết quả lâu dài của nó vẫn chưa được hiểu rõ.
Với những thứ có khả năng biến đổi xã hội như gen, người ta sẽ nghĩ đến những khả năng như việc xóa sổ ung thư hoặc thậm chí kéo dài tuổi thọ con người một cách vô thời hạn. Tuy nhiên trên thực tế, những tiến bộ khổng lồ như vậy có thể sẽ còn lâu mới xảy ra, và chỉ trong trường hợp chúng có thực sự trở thành hiện thực.
Trong khi đó, việc tập trung giải quyết các vấn đề nhỏ hơn sẽ tác động ngay lập tức đến thế giới thực và có khả năng mang lại hiệu quả cao hơn trong thời gian ngắn.