Trong quá trình phát triển, bố mẹ cần quan sát các mốc phát triển của trẻ. Dựa vào những thông tin này để đánh giá trẻ có đang phát triển tốt hay không. Để hiểu sâu hơn, Pamper Me sẽ chia sẻ kỹ càng các thông tin qua bài viết dưới đây.
>>> Chi tiết về quá trình phát triển của trẻ sơ sinh trong 1 năm đầu đời tại https://pamperme.com.vn/qua-trinh-phat-trien-cua-tre-so-sinh/
16 mốc phát triển mà trẻ cần đạt được
Dưới đây là các cột mốc về sự phát triển của trẻ trong giai đoạn từ 0 đến 1 tuổi.
Bé ngóc đầu - Một trong các mốc phát triển của trẻ sơ sinh đầu tiên
Từ những ngày đầu đời, trẻ sơ sinh bắt đầu hành trình khám phá thế giới xung quanh, và việc phát triển khả năng vận động của đầu là một phần quan trọng trong quá trình này. Khi bé đến tháng tuổi đầu tiên, việc nâng đầu lên khi bé nằm sấp không chỉ là một biểu hiện tự nhiên mà còn là một mốc quan trọng đánh dấu sự phát triển đầu tiên của bé.
Cột mốc phát triển đầu tiên của trẻ sơ sinh - Bé ngóc đầu
Khi bé tiến vào tháng thứ hai, khả năng ngóc đầu của bé tiếp tục được cải thiện. Bé có thể cố gắng ngẩng lên để tạo ra một góc 45 độ trong tư thế nằm sấp, và đến tháng thứ tư, bé đã có khả năng kiểm soát đầu một cách tốt hơn, ngẩng lên tạo thành một góc 90 độ.
Khi bé đạt đến 6 tháng tuổi, sự kiểm soát và linh hoạt trong việc di chuyển và ngẩng đầu của bé đã phát triển đáng kể. Bé có thể xoay đầu, quan sát môi trường xung quanh một cách tự tin hơn và dễ dàng hơn. Đồng thời, bé cũng có thể nâng ngực và vụng lên khỏi mặt phẳng, sử dụng hai tay để hỗ trợ việc nâng cơ thể lên và quan sát thế giới xung quanh.
Với mỗi bước phát triển mới, trẻ sơ sinh không chỉ mở ra những cánh cửa mới trong việc khám phá thế giới mà còn đang xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện trong tương lai.
Tạo ra âm thanh khác ngoài tiếng khóc
Mốc phát triển ngôn ngữ là một trong những điểm quan trọng trong sự phát triển của trẻ nhỏ, và từ những âm thanh đầu tiên cho đến khi bé bắt đầu nói được những từ đơn giản là một hành trình đầy kỳ diệu. Khi bé đạt đến 3 tháng tuổi, dây thanh quản của bé đã phát triển đủ để tạo ra các âm thanh khác nhau, từ những âm bi bô, ríu rít cho đến những tiếng kêu tinh tế khác.
Trong giai đoạn tiếp theo, từ cuối tháng thứ 4, bé bắt đầu phát âm những âm tiết đơn giản như “A”, “Oh”, “Eh”,... và đến tháng thứ 6, bé có thể kết hợp các nguyên âm với nhau để tạo ra những tiếng kêu đa dạng hơn.
Khi bé đến tháng thứ 8, mặc dù bé có thể lặp lại được một số từ đơn giản mà bố mẹ hay người thân nói, nhưng bé vẫn chưa thể phát âm rõ ràng và hiểu ý nghĩa của những từ đó. Tuy nhiên, đến khi bé đạt đến 9 tháng tuổi, bé có thể bắt đầu lặp lại một số từ đơn giản khi nghe, mặc dù vẫn còn hạn chế về việc phát âm rõ ràng.
Với sự tiến triển đầy phấn khích này, đến năm 1 tuổi, bé đã có thể nói được những từ đơn giản như “mẹ”, “ba” và bắt đầu hiểu ý nghĩa của những từ này. Mỗi bước tiến trong sự phát triển ngôn ngữ là một bước quan trọng đánh dấu sự trưởng thành của bé và làm cho thế giới xung quanh trở nên phong phú hơn với những giao tiếp đầy ý nghĩa.
Trẻ bắt đầu phát âm được âm tiết đơn giản từ cuối tháng 4
Trẻ biết lật người
Việc lật người là một trong những bước đột phá quan trọng trong sự phát triển vận động của trẻ sơ sinh. Khi bé đạt đến 4 tháng tuổi, khả năng lật người từ tư thế nằm sấp sang nằm ngửa và ngược lại là một mốc quan trọng đánh dấu sự linh hoạt và phát triển cơ bắp của bé. Đây cũng là bước đầu tiên mà bé bắt đầu khám phá và tìm hiểu cách di chuyển trong không gian xung quanh.
Khi bé đến 6 tháng tuổi, việc thực hiện di chuyển bằng các vòng lăn liên tục trở nên phổ biến hơn. Điều này cho thấy cơ bụng của bé đã dần hoàn thiện và trở nên mạnh mẽ hơn, giúp bé có khả năng tự tin hơn trong việc khám phá và tương tác với môi trường xung quanh.
Bé dựa tay tập ngồi thẳng lưng - Cột mốc phát triển của bé cần lưu tâm
Khi bé đến tháng thứ 4, bé đã có thể ngồi khi có sự hỗ trợ từ bố mẹ hoặc người thân. Tuy nhiên, phần cơ cổ của bé vẫn chưa đủ mạnh để bé có thể tự ngẩng đầu lên vào cuối tháng thứ 4.
Khi bé đạt đến tháng thứ 6, bé đã có thể tự ngồi mà không cần sự hỗ trợ nào. Theo thời gian phát triển, bé ngày càng trở nên vững vàng hơn trong việc ngồi, và có thể ngồi một mình khi bé đến 9 tháng tuổi.
Với sự phát triển ngày càng toàn diện và nhanh chóng, bé 10 tháng tuổi đã có thể chuyển từ tư thế nằm sang tư thế ngồi một cách tự tin. Và đến khi bé đạt đến 1 tuổi, việc chuyển từ tư thế đứng sang tư thế ngồi đã trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.
Bò, trườn
Từ những tháng đầu đời, khả năng vận động của trẻ sơ sinh ngày càng được phát triển, mở ra những cánh cửa mới để bé khám phá thế giới xung quanh. Khi bé đến 2 tháng tuổi, bé đã có khả năng nhấc đầu khi nằm sấp, và từ 3 đến 4 tháng tuổi, bé có thể nâng ngực bằng cánh tay khi nằm sấp. Đây là những bước chuẩn bị quan trọng cho việc thực hiện các động tác như trườn và bò.
Khi bé đạt đến thời điểm từ 7 đến 9 tháng tuổi, bé sẽ bắt đầu tập trung và rèn luyện kỹ năng trườn và bò. Bố mẹ có thể thấy bé trở nên năng động hơn, với khả năng trườn bò đến mọi nơi. Những cử động này không chỉ giúp bé khám phá thế giới xung quanh mà còn giúp bé phát triển các cơ bắp và khả năng điều khiển cơ thể.
Cuối cùng, từ tháng thứ 10 đến 12, bé đã sẵn sàng để thực hiện những bước đi đầu tiên. Đây là một cột mốc quan trọng trong sự phát triển vận động của bé, khi bé bắt đầu tiến gần hơn đến việc đứng và đi. Mỗi bước tiến mới là một bước tiến quan trọng đánh dấu sự trưởng thành và độc lập của bé, tạo nên những kỷ niệm đáng nhớ cho cả gia đình.
Trẻ bắt đầu trườn, bò
Mỉm cười hoặc cười to
Trong giai đoạn sơ sinh, mặc dù các bé có thể thỉnh thoảng cười khi đang ngủ, nhưng nụ cười của bé khi giao tiếp thường xuất hiện vào khoảng 2 tháng tuổi. Đây là thời điểm bé bắt đầu phản ứng với âm thanh và khuôn mặt của bạn, và bạn có thể tương tác với bé bằng cách nói chuyện và cười với bé.
Khi bé đến giai đoạn từ 5 đến 6 tuổi, bé đã có thể nhận thức được người quen và người lạ. Bé có thể bắt đầu kiểm soát nụ cười của mình khi thấy bố mẹ, người thân quen, hoặc những hành động đáng yêu. Đây là thời điểm bé phát triển khả năng xã hội và bắt đầu tạo ra các mối quan hệ với môi trường xung quanh.
Mọc răng - Một trong các mốc phát triển của trẻ từ 6-8 tháng
Mọc răng là một trong những mốc phát triển quan trọng của bé từ tháng thứ 6 đến tháng thứ 8. Những chiếc răng đầu tiên thường là hai chiếc răng cửa ở hàm dưới. Sau đó, trong khoảng 1-2 tháng, bé sẽ mọc các chiếc răng cửa ở hàm trên và tiếp tục là các chiếc răng hàm khác.
Khi bé đạt đến 1 tuổi, bé thường đã có khoảng 8 chiếc răng, bao gồm 4 răng cửa ở giữa và 4 răng cửa ở bên. Tuy nhiên, có một số trẻ có thể mọc răng muộn hơn, và có thể mất đến tháng thứ 12 mới mọc răng hoàn toàn.
Trong giai đoạn từ 15 đến 18 tháng, nếu bé vẫn chưa mọc răng, bố mẹ nên đưa bé đến kiểm tra khoa Răng Hàm Mặt để đảm bảo rằng sự phát triển răng của bé diễn ra bình thường và không gặp vấn đề gì đáng lo ngại.
Đứng
Từ những tháng đầu đời, bé đã bắt đầu thể hiện sự tò mò và mong muốn khám phá thế giới xung quanh bằng cách đứng và nhún nhảy khi được giữa. Khi bé đến 3 tháng tuổi, phản xạ co chân lên sẽ khiến bé tự đứng thẳng khi được giữa, và chân bé có thể có phản xạ bước như động tác bước.
Vào thời điểm tháng thứ 4, bé bắt đầu đặt chân xuống mặt đất, chuẩn bị cho việc học cách đứng và đi. Khi bé đến 6 tháng tuổi, bé có thể bắt đầu đứng và nhún nhảy khi được người thân đỡ.
Cuối tháng thứ 9, bé có thể vịn tay vào các vật dụng cố định để lấy điểm tựa để đứng lên. Và từ tháng 10 đến tháng 11, bé đã dần bước đi khi được hỗ trợ từ người thân hoặc bám vào các vật dụng khác.
Trẻ bắt đầu đứng từ tháng 6 khi người thân hỗ trợ
Chập chững đi những bước đầu tiên
Sau khi bé đã đạt được khả năng đứng vững, hành trình tiếp theo là tập đi. Vào cuối tháng thứ 11, bé bắt đầu thực hiện những bước đi đầu tiên khi được người thân hỗ trợ. Đây là một bước tiến quan trọng trong sự phát triển vận động của bé, và đánh dấu sự độc lập mới của bé trong việc di chuyển.
Khi bé qua 1 tuổi, việc bé tự bước đi là một mốc phát triển quan trọng được bố mẹ chờ đợi và ghi nhớ. Đây là một thời điểm đầy ý nghĩa, khi bé đã trở thành một cá nhân độc lập hơn và có khả năng khám phá thế giới xung quanh một cách tự tin.
Bắt chước người khác
Trong giai đoạn từ 4 đến 7 tháng tuổi, bé bắt đầu phát triển khả năng quan sát và học hỏi từ môi trường xung quanh. Bé sẽ chú ý đến các hành vi và lời nói của người thân, và cố gắng sao chép những gì bé thấy được. Điều này giúp bé tiếp xúc với thế giới xung quanh và phát triển kỹ năng xã hội cũng như vận động.
Từ tháng thứ 8 đến tháng thứ 12, bé bắt đầu bước vào giai đoạn chứng kiến sự phát triển nhanh chóng của khả năng sao chép. Bé có thể bắt chước các hành động đơn giản như vỗ tay, cất đồ chơi, sử dụng thìa,...
Bé phát triển thính giác
Đi kèm với sự phát triển của các kỹ năng khác, thính giác của trẻ sơ sinh cũng ngày càng được hoàn thiện. Từ những ngày đầu đời, bé bắt đầu làm quen với giọng nói của bố mẹ và người thân, và cảm thấy an tâm hơn khi nghe thấy các giọng nói quen thuộc.
Khi bé đến 2 tháng tuổi, bé bắt đầu phát ra các âm thanh và phản xạ quay đầu về phía có tiếng nói vào tháng thứ 3. Vào tháng thứ 6, bé có khả năng phát hiện nơi có âm thanh và phản ứng lại. Đến tháng thứ 9, bé đã có khả năng xử lý âm thanh một cách hiệu quả hơn, và vào tháng thứ 12, thính giác của bé gần như hoàn thiện.
Mốc phát triển của trẻ về thị giác
Trong những tháng đầu đời, tế bào thần kinh, mắt và não bộ của trẻ chưa được phát triển hoàn thiện, dẫn đến tầm nhìn của bé còn hạn chế chỉ khoảng từ 20cm đến 30cm.
Do hai mắt của bé chưa được phối hợp đồng bộ, nên bé có thể cảm thấy như bị lé khi nhìn. Tuy nhiên, tình trạng này sẽ được cải thiện và hầu hết trở lại bình thường vào khoảng tháng thứ 6.
Trong khoảng thời gian mới sinh, bé chỉ có khả năng nhìn hai gam màu là trắng và đen. Khả năng nhìn màu sắc của bé sẽ ngày càng phát triển và hoàn thiện theo các giai đoạn phát triển.
Khi bé đến tháng thứ 5, bé có tầm nhìn tốt hơn và có thể nhận diện được khuôn mặt của những người thân quen. Vào tháng thứ 6, bé có thể phối hợp được giữa tay và mắt ngày càng linh hoạt. Khi bé đạt 1 tuổi, bé có thể nhìn thấy thế giới xung quanh một cách rõ ràng, đủ màu sắc. Đây là một phần trong quá trình phát triển tự nhiên của bé, và tạo ra những trải nghiệm quan trọng trong việc khám phá thế giới xung quanh.
Cầm nắm các đồ vật
Trẻ sơ sinh thường nắm chặt bàn tay của mẹ khi mẹ chạm ngón tay của mình vào lòng bàn tay của bé. Đây là một phản xạ tự nhiên, được gọi là phản xạ nắm bàn tay, và là bước đầu tiên để bé phát triển khả năng cầm, nắm.
Khoảng từ 3 đến 6 tháng tuổi, bé càng trở nên chủ động hơn trong việc sử dụng bàn tay của mình. Lúc này, bé đã có thể nắm một vật từ bề mặt phẳng bằng tất cả các ngón tay của mình, cho thấy sự phát triển đáng kể trong khả năng cầm nắm.
Trẻ từ 7 đến 9 tháng tuổi, khả năng cầm nắm của bé lại càng phát triển mạnh mẽ hơn. Bé có thể sử dụng đầu ngón cái và ngón trỏ để nắm các đồ vật xung quanh, từ đó tạo ra sự linh hoạt và chính xác hơn trong việc tương tác với môi trường.
Khi bé đạt 12 tháng tuổi, bé đã có thể sử dụng ngón tay một cách linh hoạt và có sự phối hợp giữa các ngón.
Tập ăn thức ăn cứng, thô
Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi, hệ tiêu hóa của bé còn non yếu nên nguồn dinh dưỡng chủ yếu là sữa mẹ hoặc sữa công thức. Đến khi bé đạt đến giai đoạn 6 tháng tuổi, bé đã sẵn sàng để bước vào thời kỳ ăn dặm để làm quen với các loại thực phẩm mới.
Phản ứng ban đầu của trẻ khi ăn dặm thường là buồn nôn và có thể nôn khi thức ăn chạm vào phần sau của lưỡi. Tuy nhiên, trẻ sẽ dần quen với cảm giác mới và phản xạ này sẽ biến mất sau một thời gian.
Khi bé đến tháng thứ 7, bé đã bắt đầu biết di chuyển cơ hàm và khép miệng lại không được cho ăn bằng muỗng. Ngoài ra, bé cũng đã có khả năng điều khiển lưỡi di chuyển và nhai thức ăn. Qua tháng thứ 8, bé đã sẵn sàng để thử các loại thức ăn cứng hơn. Và vào tháng thứ 9, bé đã bắt đầu có khả năng cầm nắm các vật nhỏ nên mẹ có thể cho bé tập ăn bốc.
Khi bé đạt đến 12 tháng tuổi, bé đã có thể tự ăn bốc bằng ngón tay dễ dàng và sẵn sàng bước sang giai đoạn làm quen với việc sử dụng thìa. Điều này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong sự phát triển của bé trong việc tự chủ và khám phá thế giới thực phẩm xung quanh.
Trẻ ăn dặm từ tháng thứ 6
Phát triển khả năng nhận thức
Khi trẻ sơ sinh đến 2 tháng tuổi, bé đã bắt đầu quan sát được xung quanh nhưng với khoảng cách gần. Nhờ vào sự quan sát này, bé có thể nhận biết được những cử động khác nhau và nhận biết các người xung quanh.
Đến tháng thứ 6, bé bắt đầu phát triển sự tò mò về mọi thứ xung quanh và có nhu cầu khám phá. Bạn có thể thấy bé cầm các đồ vật xung quanh, quan sát chúng và thậm chí đưa chúng vào miệng để tìm hiểu.
Vào cuối tháng thứ 7, bé đã có khả năng nhận biết sự tồn tại của các đồ vật dù chúng đã được che giấu. Bé sẽ cảm thấy rất thích thú khi được tìm kiếm và khám phá những đồ vật này.
Khi bé đến tháng thứ 8, bé sẽ tập trung vào việc chơi với một món đồ nào đó trong khoảng từ 2 đến 3 phút. Sau đó, bé có thể cảm thấy chán chường và tò mò về những đồ vật khác.
Qua tháng thứ 9, bé sẽ bắt đầu quan sát và bắt chước các cử động của những người thân xung quanh. Thời điểm này, bố mẹ và bé có thể cùng tương tác với nhau qua các trò chơi như ú òa, vỗ tay, và các hoạt động khám phá khác. Điều này không chỉ giúp bé phát triển kỹ năng xã hội mà còn tạo ra những kỷ niệm đáng nhớ trong quá trình trưởng thành của bé.
Cảm nhận được tình cảm
Trẻ sơ sinh đã có khả năng bắt đầu cảm nhận được tình cảm của bố mẹ và người thân. Bé thường cảm thấy an toàn hơn khi ở gần những người thân thuộc. Do đó, bé thường trở nên bình tĩnh và ngừng khóc khi được bố mẹ vỗ về, đưa ra cảm giác chăm sóc và ấm áp.
Bố mẹ cũng có thể quan sát được sự phát triển về tình cảm của trẻ sơ sinh ở tuổi 2 tháng. Lúc này, bé đã có thể mỉm cười với những người quen thuộc, đồng thời thể hiện sự thân thiện và gần gũi với họ. Khi bé đạt đến 4 tháng tuổi, bé có thể chủ động gây sự chú ý để được bố mẹ quan tâm, làm cho môi trường xung quanh trở nên ấm áp và an toàn hơn.
Vào thời điểm 6 tháng tuổi, trẻ đã có khả năng nhận biết được người quen, đồng thời có thể thể hiện sự nhút nhát khi gặp người lạ.
Từ 8 tháng tuổi, bé đã phát triển khả năng cảm nhận sự an toàn và ấm áp từ bố mẹ. Khi không được ở cùng bố mẹ, bé thường sẽ quấy khóc, thể hiện nhu cầu muốn được bảo vệ và chăm sóc. Điều này là một phản ứng tự nhiên và thể hiện sự gắn bó mạnh mẽ giữa bé và người chăm sóc.
Bài viết trên Pamper Me đã cùng bạn tìm hiểu về các mốc phát triển của trẻ từ 0 đến 1 tuổi. Mong rằng với kiến thức này, bạn sẽ có thêm nhiều kinh nghiệm để đồng hành cùng bé yêu.