Hương vị đậm đà, ăn ngon nhưng phải lành… là những nét đặc trưng trong nét văn hóa truyền thống ăn uống của người Việt. Trên mâm cơm, bát nước chấm dùng chung không chỉ giúp tôn hương vị đặc trưng của từng món mà còn biểu thị tính cộng đồng, gắn bó.
Từ món ăn đến bát nước chấm
Một phần của triết học phương Đông là âm dương phối triển, ngũ hành tương sinh luôn có mặt trong bữa ăn của gia đình Việt, thể hiện từ món ăn đến bát nước chấm. Nếu để ý, bạn sẽ thấy thói quen của chúng ta thường ít ăn những món riêng lẻ mà thường kết hợp giữa nhiều món. Ngoài món kho mặn mà được dùng kèm cơm trắng, với những món luộc, chiên thì không thể thiếu bát nước chấm ăn kèm. Ngoài nước mắm, nước tương (xì dầu) cũng có mặt từ trong bữa ăn hàng ngày đến bữa tiệc thịnh soạn hay cả trong mâm cỗ cúng ông bà đậm chất tâm linh ngày Tết.
Nguyên tắc chọn nước tương hay các loại nước chấm cũng rất chu đáo. Nếu là nước tương thì đó phải là loại nước chấm cô đặc, sóng sánh, thoang thoảng hương đặc trưng nhưng không được lấn át mà phải tôn lên sự đậm đà của món ăn chính. Thậm chí những sản phẩm nước tương có nguồn gốc từ nước ngoài khi có mặt tại Việt Nam cũng phải điều chỉnh công thức chế biến cho hợp khẩu vị của người Việt. Và vì là bát nước chấm dùng chung nên phải phù hợp với nhiều đối tượng từ người già đến trẻ nhỏ.
Một câu chuyện thú vị về nước tương chính là việc cách đây gần 1 thế kỷ trước, từ năm 1935, người Pháp mang theo loại nước tương đen sóng sánh, ngon mắt đến Việt Nam. Trải qua bao giai đoạn đổi thay, loại nước tương này trở thành một phần không thể thiếu trong mỗi gia đình. Người lớn thích, trẻ con cũng ưa và nếu không có, bữa ăn sẽ thiếu đậm đà, không còn ngon miệng. Loại nước chấm lâu đời ấy chính là Maggi của NESTLÉ – nước tương có quê hương từ Thụy Sĩ, cách Việt Nam nửa vòng trái đất. Và tuy có nguồn gốc Tây nhưng Maggi “sống” trong lòng các gia đình như một hương vị truyền thống, đặc biệt rất hợp vị với các món ăn thuần Việt. Thậm chí ở miền Bắc, có nhiều người dùng cụm từ Maggi để chỉ các loại nước chấm nói chung.
Ăn ngon phải lành
Không ngoài quan niệm về đậm đà và thuyết tương sinh trong ngũ hành, bữa ăn người Việt ưu tiên ăn ngon nhưng phải bảo đảm sức khỏe. Những món tính hàn thường được thêm vào gia vị có tính nhiệt, cay nóng để khi ăn không bị lạnh bụng. Các món nhiều nhiệt được nấu cùng nguyên liệu tính mát để tạo sự cân bằng. Thức ăn cay, nóng được đi kèm với vị chua.
Yếu tố “ăn ngon để sống thọ” trong ẩm thực Việt cũng không kém phần quan trọng. Từ món chính đến gia vị, nước chấm… những người phụ nữ trong gia đình Việt cũng chọn lựa rất kỹ càng để bảo đảm sức khỏe cho những người thân yêu. Rau củ, thịt cá, những nguyên liệu tươi sống được khắt khe lựa chọn bao nhiêu thì việc lựa chọn đúng loại nước chấm cho cả gia đình cũng không kém phần cẩn trọng. Nước tương phải không những bảo đảm an toàn, được lên men tự nhiên từ đậu nành, tuyệt đối không có chất 3-MCPD mà còn phải được bổ sung thêm nhiều vi chất đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của các thành viên trong gia đình. Với chất lượng cùng “vị ngon nhớ lâu” Maggi từ mấy mươi năm trước đến ngày nay vẫn được sự tin yêu và hiện diện trong mỗi gian bếp Việt, trở thành biểu tượng THỌ - ăn ngon nhưng phải lành.
Chủ tịch Hội đồng Khoa học
Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam
Thông tin và hình ảnh do nhãn hàng Maggi cung cấp.