Việc ăn chay có thể gây hại thế nào?

Ăn chay có nhiều tác dụng tốt cho sức khoẻ, nhưng đó là nếu bạn ăn đúng cách. Trong thực tế điều trị, các bác sĩ ghi nhận nhiều tín đồ của thực phẩm chay đã trở thành bệnh nhân vì ăn chay một cách vô tội vạ.

Có rất nhiều lý do để ăn chay. Người thì ăn chay vì lý do tôn giáo, người thì ăn chay vì bản thân không thích hoặc không thể ăn thịt động vật, không chỉ vậy, xu hướng ăn chay còn ngày càng phát triển mạnh ở nhiều nước trên thế giới với mục đích phòng ngừa và hỗ trợ trong việc chữa trị một số bệnh lý mãn tính liên quan đến ăn uống. Lý do để ăn chay đa dạng bao nhiêu thì cách thức ăn chay cũng đa dạng bấy nhiêu, nhưng đều dựa trên nguyên tắc chung là ăn thức ăn có nguồn gốc thực vật (ngũ cốc, rau, khoai, củ, đậu, trái cây, các loại hạt và dầu) có hoặc không có sữa và trứng.

Ẩn họa từ bữa ăn chay

Thực phẩm chay thường có năng lượng thấp, vì vậy mà người ăn chay rất mau đói; nếu bữa ăn quá đơn điệu như chỉ ăn cơm với rau cải luộc chấm tương, chao hoặc cơm muối tiêu, bún nước tương... thì nguy cơ thiếu chất là chắc chắn sẽ xảy ra. Và tình trạng thiếu chất, thiếu dinh dưỡng sẽ tiếp tục dẫn đến cơ thể gầy ốm, suy giảm sức đề kháng, dễ bị bệnh nhiễm trùng.

Những vi chất dinh dưỡng dễ bị thiếu hụt có thể kể đến bao gồm thiếu chất sắt tạo máu, thiếu kẽm, thiếu vitamin B12... với biểu hiện là thiếu máu cũng có thể xảy ra do các chất này thường có nhiều trong các thức ăn có nguồn gốc động vật như thịt, cá, trứng, gan, huyết, hải sản... Thức ăn có nguồn gốc thực vật cũng có chất sắt nhưng tỷ lệ thấp và khó hấp thụ hơn. Việc ăn thiếu chất đạm cũng có thể gây ra chứng biếng ăn, nhão cơ, dễ nhiễm trùng, đặc biệt ở những đối tượng có nhu cầu dinh dưỡng cao (trẻ em, thanh thiếu niên, phụ nữ mang thai và cho con bú và bệnh nhân trong giai đoạn cần dinh dưỡng phục hồi...)

Những người ăn chay cũng có thể bị rơi vào tình huống hấp thụ vào cơ thể quá nhiều bột đường và dầu béo có năng lượng cao, dẫn đến tình trạng thừa cân, béo phì.

Ăn chay thế nào mới đúng cách?

Thành phần thực phẩm chay thường ít cholesterol, nhiều chất xơ, giàu vitamin các loại nên rất tốt cho sức khoẻ, giúp phòng ngừa và hỗ trợ rất nhiều cho người mắc các bệnh lý mãn tính liên quan đến ăn uống như béo phì, cao huyết áp, tiểu đường, bệnh tim mạch, ung thư, sỏi mật, táo bón, sa sút trí tuệ, tai biến mạch máu não, loãng xương... Tuy nhiên để ăn chay cho đúng cách và khoa học thì không phải dễ. Muốn tránh những hậu quả ngoài mong muốn, người ăn chay nên lưu ý mấy điều sau:

- Ăn đủ ba bữa chính và hai - ba bữa phụ để cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể. Ngoài ra nên tiếp xúc với ánh sáng mặt trời khoảng 20 phút/ngày, lúc nắng sớm, khi này cơ thể sẽ tận dụng nguồn vitamin D từ thiên nhiên để giúp tăng hấp thu canxi, xương sẽ chắc khoẻ hơn.

- Các món ăn trong bữa chính phải đủ bốn nhóm chất bột đường, đạm (đậu hũ, tàu hũ, sữa đậu nành, đậu phộng, muối mè, nấm, đậu que, đậu đũa, đậu xanh...), dầu và rau, trái cây. Các bữa ăn cần đa dạng và thay đổi món thường xuyên. Sắt có nhiều trong các loại đậu khô và các loại rau có lá xanh thẫm. Tuy nhiên sắt trong thực vật không được cơ thể hấp thu nhiều như sắt trong động vật, vì vậy bữa ăn nên có rau trái để có nguồn vitamin C giúp hấp thụ chất sắt trong thức ăn. Để cung cấp canxi, có thể uống thêm sữa bò, nếu không dùng sữa có thể chọn các loại rau xanh thẫm, đậu nành, đậu hũ chế biến có canxi sulfat…

- Uống thuốc bổ sung sắt, vitamin: người ăn chay trường hoặc người có nhu cầu dinh dưỡng cao nên uống thêm các loại thức uống bổ sung này theo chỉ định của bác sĩ.