1. Sốt xuất huyết là gì?
Sốt xuất huyết (SXH) là một bệnh truyền nhiễm do virus dengue gây ra, chủ yếu lây qua muỗi Aedes. Đây là bệnh phổ biến ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới, với nhiều ca mắc mỗi năm, đặc biệt trong mùa mưa.
Nguyên nhân gây sốt xuất huyết
Bệnh do virus dengue gây ra, lây lan qua vết cắn của muỗi Aedes cái. Muỗi truyền virus này khi chúng hút máu từ người bị nhiễm bệnh.
Đường lây truyền của bệnh sốt xuất huyết
Virus được truyền qua vết cắn của muỗi Aedes, thường là muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus. Muỗi mang virus khi chúng hút máu từ người bệnh và sau đó truyền bệnh sang người khác khi chúng tiếp tục hút máu.
Mùa dịch sốt xuất huyết thường xuất hiện khi nào?
Sốt xuất huyết thường bùng phát vào mùa mưa, từ khoảng tháng 5 đến tháng 10 hàng năm, khi điều kiện sống của muỗi Aedes thuận lợi.
2. Các triệu chứng sốt xuất huyết ở người lớn
Triệu chứng giai đoạn khởi phát
Giai đoạn này kéo dài từ 2-7 ngày và có các triệu chứng như:
- Sốt cao đột ngột (thường từ 39-40°C)
- Đau đầu dữ dội
- Đau cơ, khớp, đặc biệt là đau sau mắt
- Mệt mỏi, buồn nôn, có thể nôn mửa
- Đau họng, chảy máu cam
Triệu chứng giai đoạn cấp tính
Ở giai đoạn này, bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng:
- Sốt cao kéo dài
- Xuất huyết dưới da (nổi mẩn đỏ)
- Chảy máu nướu, mũi
- Tiêu chảy nhẹ
- Các dấu hiệu mất nước (khô miệng, khát nước)
Triệu chứng giai đoạn nguy hiểm
Giai đoạn nguy hiểm thường xảy ra trong vòng 3-7 ngày sau khi bắt đầu có triệu chứng, bệnh nhân có thể gặp các vấn đề nghiêm trọng như:
- Sốc sốt xuất huyết (giảm huyết áp, mạch nhanh, da lạnh)
- Xuất huyết nặng (chảy máu nội tạng)
- Tổn thương các cơ quan nội tạng như gan, thận
Triệu chứng giai đoạn hồi phục
Trong giai đoạn này, bệnh nhân dần hồi phục và các triệu chứng giảm dần. Tuy nhiên, cần tiếp tục theo dõi để tránh các biến chứng.
3. Phân độ sốt xuất huyết ở người lớn
Sốt xuất huyết độ 1: Là giai đoạn nhẹ với các triệu chứng như sốt và mẩn đỏ nhẹ, không có dấu hiệu xuất huyết nặng.
Sốt xuất huyết độ 2: Đã có xuất huyết dưới da, nhưng không có dấu hiệu sốc hoặc tổn thương nặng đến các cơ quan.
Sốt xuất huyết độ 4: Là giai đoạn nặng nhất với sốc nghiêm trọng và tổn thương đa cơ quan. Bệnh nhân cần được cấp cứu ngay lập tức.
4. Biến chứng nguy hiểm của sốt xuất huyết
Sốc sốt xuất huyết
Là tình trạng nguy hiểm khi huyết áp giảm đột ngột, cơ thể mất nước nghiêm trọng, có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Tổn thương gan
Virus dengue có thể gây tổn thương gan, biểu hiện qua các chỉ số xét nghiệm gan bất thường và vàng da.
Rối loạn đông máu
Rối loạn đông máu khiến bệnh nhân dễ bị xuất huyết nặng, nguy hiểm đến tính mạng.
5. Cách điều trị sốt xuất huyết ở người lớn
Điều trị tại nhà
Điều trị tại nhà thường được áp dụng khi bệnh nhân ở mức độ nhẹ. Bao gồm:
- Nghỉ ngơi hoàn toàn
- Uống nhiều nước để bù lại lượng dịch mất đi
- Dùng thuốc hạ sốt paracetamol (tránh aspirin vì có thể gây chảy máu)
Điều trị tại bệnh viện
Nếu bệnh nhân có dấu hiệu sốc, xuất huyết nặng, hoặc các triệu chứng nghiêm trọng khác, cần được điều trị tại bệnh viện với việc truyền dịch và theo dõi liên tục.
Các loại thuốc điều trị
- Paracetamol giúp giảm sốt và đau.
- Thuốc chống nôn, chống tiêu chảy có thể được sử dụng để giảm triệu chứng.
6. Chế độ dinh dưỡng cho người bị sốt xuất huyết
Thực phẩm nên ăn
- Nước ép trái cây tươi, đặc biệt là nước dừa, để bù nước và chất điện giải
- Cháo loãng, súp
- Các thực phẩm dễ tiêu hóa như cơm, bánh mì, khoai tây
Thực phẩm cần tránh
- Thực phẩm giàu dầu mỡ
- Đồ ăn cay nóng
- Thực phẩm chế biến sẵn
7. Phương pháp phòng ngừa sốt xuất huyết hiệu quả
Biện pháp diệt muỗi
- Phun thuốc diệt muỗi
- Loại bỏ các ổ nước đọng quanh nhà (bể nước, chậu cây, vỏ xe cũ)
Cách phòng tránh muỗi đốt
- Sử dụng kem chống muỗi hoặc thuốc xịt muỗi
- Mặc áo dài tay, quần dài
- Dùng màn chống muỗi khi ngủ
Vệ sinh môi trường
- Dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, không để nước đọng lại
- Sử dụng lưới chắn muỗi, đặc biệt là ở các khu vực có nguy cơ cao
8. Các lưu ý quan trọng khi chăm sóc người bệnh
Theo dõi các dấu hiệu cảnh báo
Chăm sóc người bệnh cần theo dõi các dấu hiệu như:
- Xuất huyết nặng
- Khó thở
- Đau bụng dữ dội
Thời điểm cần đưa đến bệnh viện ngay
- Khi bệnh nhân xuất hiện dấu hiệu sốc hoặc xuất huyết nặng
- Khi bệnh nhân không thể uống nước hoặc có dấu hiệu mất nước nghiêm trọng
Chăm sóc sau khi xuất viện
- Tiếp tục theo dõi sức khỏe và đảm bảo bệnh nhân không có dấu hiệu tái phát
- Duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh và nghỉ ngơi đầy đủ
Xem thêm: