Biến chứng tiểu đường là một vấn đề nghiêm trọng và có thể đe dọa tính mạng của người bệnh. Trong đó, biến chứng tiểu đường đột quỵ là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất, có thể dẫn đến tử vong hoặc di chứng vĩnh viễn. Vậy mối liên hệ giữa tiểu đường và đột quỵ là gì? Biến chứng này có nguy hiểm đến mức nào? Bài viết dưới đây Vitaligoat Việt Nam sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết để hiểu rõ hơn về mối nguy hiểm này và cách phòng ngừa hiệu quả.

Mối liên hệ giữa bệnh tiểu đường và đột quỵ là gì?

Bệnh tiểu đường và đột quỵ có mối liên hệ mật thiết với nhau. Người bệnh tiểu đường có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn gấp 2-4 lần so với người không mắc bệnh. Nguyên nhân là do tiểu đường làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến đột quỵ. Cụ thể, lượng đường trong máu cao kéo dài sẽ làm tổn thương thành mạch máu, khiến chúng trở nên yếu và dễ bị vỡ. Đồng thời, tiểu đường cũng tăng nguy cơ hình thành các mảng xơ vữa động mạch, làm hẹp lòng mạch máu và cản trở lưu thông máu lên não.

Biến chứng tiểu đường đột quỵMối liên hệ giữa bệnh tiểu đường và đột quỵ là gì?

Khi các mạch máu bị tổn thương và tắc nghẽn, máu không thể cung cấp đủ oxy và chất dinh dưỡng cho não bộ, dẫn đến tình trạng thiếu máu não, gây ra đột quỵ. Ngoài ra, tiểu đường cũng làm tăng khả năng xuất huyết não do mạch máu bị tổn thương và vỡ.

Các loại đột quỵ do tiểu đường gây ra

Đột quỵ do tiểu đường có thể xuất hiện dưới 2 dạng chính:

Đột quỵ thiếu máu não

Đột quỵ thiếu máu não xảy ra khi lưu lượng máu lên não bị gián đoạn do tắc nghẽn mạch máu bởi các mảng xơ vữa hoặc huyết khối. Điều này dẫn đến tình trạng thiếu oxy và chất dinh dưỡng đến não bộ, gây tổn thương tế bào thần kinh. Đa phần các trường hợp đột quỵ do tiểu đường đều thuộc dạng này.

Đột quỵ xuất huyết não

Đột quỵ xuất huyết não xảy ra khi mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu vào mô não. Nguyên nhân có thể do các mạch máu bị yếu và dễ vỡ do tác hại của bệnh tiểu đường, huyết áp cao, v.v. Chảy máu gây áp lực lên mô não, chèn ép và làm tổn thương các tế bào thần kinh xung quanh.

Biến chứng tiểu đường đột quỵCác loại đột quỵ do tiểu đường gây ra

Vì sao nguy cơ đột quỵ cao hơn ở người bệnh tiểu đường?

Nguy cơ đột quỵ cao hơn ở người bệnh tiểu đường là do nhiều yếu tố:

  • Tổn thương mạch máu: Đường huyết cao kéo dài làm tổn thương lớp lót mạch máu (lớp nội mô), gây ra viêm nhiễm, làm cho mạch máu dễ bị xơ cứng, hẹp lại và mất tính đàn hồi.
  • Tăng nguy cơ hình thành cục máu đông: Lượng đường trong máu cao làm tăng độ kết dính của tiểu cầu, dễ hình thành các cục máu đông trong mạch máu. Khi cục máu đông di chuyển lên não và làm tắc nghẽn mạch máu, sẽ dẫn đến đột quỵ thiếu máu não.
  • Tăng huyết áp: Người bệnh tiểu đường thường có nguy cơ cao bị tăng huyết áp, đây là một yếu tố nguy cơ quan trọng gây đột quỵ. Huyết áp cao làm tăng áp lực lên thành mạch máu, khiến chúng dễ bị tổn thương và vỡ.
  • Rối loạn lipid máu: Bệnh nhân tiểu đường thường có nồng độ cholesterol và triglyceride cao, góp phần làm tăng xơ vữa động mạch, làm hẹp lòng mạch máu và tăng nguy cơ đột quỵ.
  • Béo phì và ít vận động: Béo phì làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, tăng huyết áp và rối loạn lipid máu, gián tiếp làm tăng nguy cơ đột quỵ.
  • Hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, tăng huyết áp và làm tăng độ kết dính của tiểu cầu, do đó gia tăng nguy cơ đột quỵ.

Triệu chứng cảnh báo đột quỵ do tiểu đường

Các triệu chứng đột quỵ có thể xuất hiện đột ngột và nhanh chóng, đòi hỏi phải can thiệp kịp thời để giảm thiểu tối đa tổn thương não.

Biến chứng tiểu đường đột quỵTriệu chứng cảnh báo đột quỵ do tiểu đường

Các dấu hiệu đột quỵ thiếu máu não:

  • Yếu hoặc tê liệt một bên mặt, tay hoặc chân, đặc biệt là một bên cơ thể.
  • Khó khăn trong nói hoặc hiểu lời nói
  • Mất thăng bằng hoặc chóng mặt
  • Mất thị lực đột ngột ở một hoặc cả hai mắt
  • Đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân
  • Nhầm lẫn hoặc thay đổi hành vi đột ngột

Các dấu hiệu đột quỵ xuất huyết não:

  • Đau đầu dữ dội và đột ngột, có thể là cơn đau đầu tệ nhất mà người bệnh từng trải qua.
  • Nôn mửa dữ dội, không kiểm soát được.
  • Mất ý thức hoặc hôn mê
  • Co giật
  • Giảm vận động các chi
  • Rối loạn ngôn ngữ
  • Thay đổi ý thức, lú lẫn, khó tập trung

Lưu ý: Các triệu chứng đột quỵ có thể khác nhau ở mỗi người. Nếu nghi ngờ ai đó đang bị đột quỵ, cần ngay lập tức gọi cấp cứu 115 hoặc đưa đến cơ sở y tế gần nhất.

Chẩn đoán biến chứng đột quỵ do tiểu đường

Chẩn đoán đột quỵ do tiểu đường đòi hỏi sự kết hợp giữa khám lâm sàng, xét nghiệm cận lâm sàng và các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh.

Khám lâm sàng và tiền sử bệnh

Bác sĩ sẽ tiến hành hỏi bệnh nhân về các triệu chứng, tiền sử bệnh, cũng như các yếu tố nguy cơ như tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch, hút thuốc lá, v.v. Việc ghi nhận tiền sử bệnh cũng như lối sống của người bệnh đóng vai trò quan trọng trong việc xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của đột quỵ.

Các xét nghiệm cận lâm sàng cần thiết:

  • Xét nghiệm máu: Đánh giá đường huyết, chức năng thận, chức năng gan, nồng độ cholesterol, triglyceride và các yếu tố khác liên quan đến nguy cơ đột quỵ.
  • Điện tâm đồ (ECG): Đánh giá nhịp tim và hoạt động điện của tim, phát hiện các bất thường về tim mạch.
  • Xét nghiệm đông máu: Giúp xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của đột quỵ do tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.

Các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh

  • Chụp cắt lớp vi tính (CT Scan): Cung cấp hình ảnh chi tiết về cấu trúc não, giúp xác định vị trí và mức độ tổn thương não do đột quỵ.
  • Chụp cộng hưởng từ (MRI): Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về não bộ so với CT Scan, giúp xác định chính xác các tổn thương não và đánh giá mức độ tổn thương tế bào thần kinh.
  • Siêu âm Doppler mạch máu: Đánh giá tình trạng lưu thông máu ở các mạch máu não, tìm kiếm sự tắc nghẽn hoặc hẹp mạch máu.

Điều trị biến chứng đột quỵ do tiểu đường

Điều trị đột quỵ do tiểu đường đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên khoa, bao gồm bác sĩ thần kinh, bác sĩ tim mạch, bác sĩ nội tiết, và các chuyên viên phục hồi chức năng.

Biến chứng tiểu đường đột quỵĐiều trị biến chứng đột quỵ do tiểu đường

Điều trị cấp cứu đột quỵ

Mục tiêu của điều trị cấp cứu là khôi phục lưu thông máu lên não nhanh nhất có thể, hạn chế tối đa tổn thương não do thiếu máu hoặc chảy máu.

  • Tan huyết khối: Đối với đột quỵ thiếu máu não, việc sử dụng thuốc tan huyết khối (tPA) có thể làm tan cục máu đông, giúp khôi phục lưu thông máu lên não.
  • Phẫu thuật: Trong trường hợp đột quỵ xuất huyết não, phẫu thuật có thể được chỉ định để kiểm soát chảy máu, giảm áp lực lên não và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.
  • Điều trị triệu chứng: Bên cạnh việc điều trị nguyên nhân, bệnh nhân cần được điều trị hỗ trợ để giảm các triệu chứng như huyết áp cao, đau đầu, nôn mửa, v.v.

Điều trị phục hồi chức năng sau đột quỵ

Sau khi tình trạng cấp cứu được kiểm soát, bệnh nhân cần được điều trị phục hồi chức năng để cải thiện khả năng vận động, ngôn ngữ, nuốt và các chức năng nhận thức khác.

  • Vật lý trị liệu: Giúp phục hồi khả năng vận động, tăng sức mạnh cơ bắp, cải thiện sự cân bằng và phối hợp vận động.
  • Ngôn ngữ trị liệu: Đây là một phần quan trọng trong chương trình phục hồi chức năng. Những người bị ảnh hưởng bởi đột quỵ có thể gặp khó khăn trong việc nói, hiểu hoặc giao tiếp một cách tự nhiên. Ngôn ngữ trị liệu giúp cải thiện khả năng giao tiếp, giải quyết các vấn đề về phát âm và kỹ năng ngôn ngữ như đọc và viết.
  • Liệu pháp nghề nghiệp: Giúp bệnh nhân tái tạo lại kỹ năng cần thiết trong sinh hoạt hàng ngày. Điều này không chỉ bao gồm việc học lại cách làm những công việc đơn giản mà còn giúp họ hồi phục sự tự tin và độc lập.

Kiểm soát đường huyết và các yếu tố nguy cơ khác

Một phần quan trọng trong điều trị biến chứng đột quỵ ở bệnh nhân tiểu đường đó là quản lý tốt mức đường huyết. Kiểm soát chặt chẽ đường huyết có thể giảm thiểu nguy cơ tái phát đột quỵ cũng như các biến chứng nghiêm trọng khác liên quan đến tiểu đường.

Chế độ ăn uống lành mạnh với thực phẩm ít carb cùng với việc thường xuyên tập thể dục sẽ giữ cho lượng đường trong máu ổn định. Bên cạnh đó, việc theo dõi thường xuyên và dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ sẽ rất quan trọng trong việc ngăn ngừa đột quỵ và bảo vệ sức khỏe tổng thể.

Có rất nhiều yếu tố nguy cơ làm tăng cường độ nghiêm trọng của việc bị đột quỵ, bao gồm cả cholesterol cao, huyết áp cao và lối sống ít vận động. Việc chủ động kiểm soát những yếu tố này thông qua các chương trình y tế cá nhân hóa sẽ giúp bệnh nhân có đời sống tốt hơn và giảm tỷ lệ tai biến…

Có thể giảm nguy cơ biến chứng tiểu đường đột quỵ bằng cách nào?

Giảm nguy cơ bị đột quỵ do tiểu đường yêu cầu sự chú ý cẩn thận đến cả chế độ ăn uống, lối sống và lịch kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Chế độ ăn uống lành mạnh

Chế độ ăn uống cân bằng với nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc sẽ không chỉ duy trì mức đường huyết ổn định mà còn cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể. Hạn chế thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn và đồ uống có đường là những bước đi cần thiết để duy trì sức khỏe.

Tập thể dục đều đặn

Thực tế cho thấy rằng ngay cả những bài tập nhẹ nhàng như đi bộ nhanh hay yoga cũng có thể cải thiện tình trạng sức khỏe tim mạch. Động lực luyện tập không chỉ đơn thuần đến từ hiệu quả thể chất mà còn từ tác động tích cực lên tinh thần, giúp người bệnh giảm căng thẳng và đáy nỗi lo lắng.

Kiểm soát stress

Bệnh nhân nên tìm hiểu các kỹ thuật thư giãn như thiền, hít thở sâu hay tham gia các hoạt động thú vị để kiểm soát stress. Căng thẳng có thể gây ra rối loạn hormon ảnh hưởng trực tiếp tới mức đường huyết và tăng nguy cơ tai biến. Do đó, một cuộc sống thư thái và an toàn sẽ hỗ trợ rất lớn trong việc giảm thiểu nguy cơ đột quỵ.

Biến chứng tiểu đường đột quỵCó thể giảm nguy cơ biến chứng tiểu đường đột quỵ bằng cách nào?

Những điều cần lưu ý khi bệnh nhân tiểu đường bị đột quỵ

Khi một bệnh nhân tiểu đường bị đột quỵ, có rất nhiều điểm cần phải chú ý để đảm bảo quá trình điều trị diễn ra suôn sẻ nhất.

Chú ý đến chế độ dinh dưỡng trong quá trình hồi phục

Với những ai đã trải qua đột quỵ, chế độ ăn uống không chỉ mang lại năng lượng mà còn cung cấp những dưỡng chất este giúp não bộ hồi phục sau tổn thương. Các loại thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, hạt lanh giúp cải thiện chức năng nhận thức và tăng cường hoạt động não bộ.

Theo dõi tình trạng sức khỏe thường xuyên

Một quy trình chăm sóc y tế liên tục là điều cần thiết sau khi bị đột quỵ. Người bệnh cần được xét nghiệm định kỳ để kiểm tra các yếu tố nguy cơ như cholesterol và đường huyết, từ đó có hướng điều chỉnh kịp thời.

Hỗ trợ tâm lý

Bất kỳ biến cố sức khỏe nào cũng có thể gây stress tâm lý cho bệnh nhân xung quanh. Vì thế, việc tham gia vào các nhóm hỗ trợ hoặc liệu pháp tâm lý có thể giúp họ hoà nhập và giữ vững tâm lý tích cực hơn trong quá trình hồi phục.

Kết luận

Mối liên hệ giữa bệnh tiểu đường và đột quỵ là một vấn đề nghiêm trọng mà chúng ta cần đặc biệt quan tâm. Thông qua việc hiểu rõ các triệu chứng, phương pháp chẩn đoán và điều trị, cũng như các biện pháp phòng ngừa, bệnh nhân tiểu đường có thể giảm thiểu nguy cơ mắc phải những biến chứng nguy hiểm này. Khuyến khích xây dựng lối sống lành mạnh không chỉ giúp tránh được đột quỵ mà còn mang lại chất lượng cuộc sống tốt hơn cho toàn bộ cộng đồng.

website: https://sites.google.com/view/suadevitaligoadinhduong/trang-ch%E1%BB%A7