1. Vai trò của vắc-xin phòng sởi với trẻ em
Tầm quan trọng của việc tiêm phòng sởi:
Vắc-xin phòng sởi đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ trẻ khỏi bệnh sởi, một bệnh truyền nhiễm dễ lây và có thể gây ra biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não, hoặc thậm chí tử vong. Việc tiêm phòng không chỉ giúp bảo vệ trẻ mà còn góp phần ngăn ngừa dịch bệnh sởi trong cộng đồng.
Hiệu quả bảo vệ của vắc-xin phòng sởi:
Tiêm vắc-xin sởi mang lại hiệu quả phòng bệnh lên đến 95% cho trẻ em. Sau khi tiêm đầy đủ hai mũi, trẻ sẽ có khả năng miễn dịch suốt đời. Việc tiêm phòng đầy đủ là cách hiệu quả nhất để giúp trẻ phát triển khỏe mạnh và phòng ngừa các biến chứng của bệnh.
Các loại vắc-xin phòng sởi hiện nay:
Hiện nay, có hai dạng vắc-xin phòng sởi phổ biến:
- Vắc-xin đơn sởi: Chỉ phòng ngừa riêng cho bệnh sởi.
- Vắc-xin kết hợp (MMR): Phòng ngừa ba bệnh gồm sởi, quai bị, và rubella. Vắc-xin này giúp bảo vệ toàn diện, tiết kiệm thời gian và giảm số lần tiêm.
2. Lịch tiêm vắc-xin phòng sởi chuẩn
Mũi tiêm đầu tiên (9 tháng tuổi)
Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, mũi đầu tiên nên được tiêm khi trẻ 9 tháng tuổi. Đây là mũi tiêm quan trọng giúp hình thành miễn dịch cơ bản đối với virus sởi.
Mũi tiêm nhắc lại (18 tháng tuổi)
Mũi thứ hai (mũi nhắc lại) được khuyến nghị tiêm khi trẻ 18 tháng tuổi để củng cố và duy trì miễn dịch lâu dài. Mũi nhắc lại sẽ giúp tăng cường khả năng phòng bệnh lên mức cao nhất.
Trường hợp cần điều chỉnh lịch tiêm
- Trẻ bị suy giảm miễn dịch: Có thể cần điều chỉnh lịch tiêm theo chỉ định của bác sĩ.
- Trẻ chưa tiêm phòng đúng lịch: Nếu trẻ chưa được tiêm đủ hai mũi, phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để hoàn thành lịch tiêm phòng càng sớm càng tốt.
3. Điều kiện để trẻ được tiêm vắc-xin phòng sởi
Tình trạng sức khỏe của trẻ: Trẻ cần khỏe mạnh, không bị sốt cao, cảm cúm, hoặc các bệnh cấp tính khác tại thời điểm tiêm.
Các xét nghiệm cần thiết trước khi tiêm
Thông thường, trẻ không cần làm xét nghiệm trước khi tiêm. Tuy nhiên, đối với các trường hợp đặc biệt như trẻ có hệ miễn dịch yếu hoặc có tiền sử dị ứng nghiêm trọng, bác sĩ có thể yêu cầu kiểm tra sức khỏe chi tiết hơn.
Những trường hợp cần hoãn tiêm
- Trẻ đang bị sốt cao hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng cấp tính.
- Trẻ có tiền sử phản ứng nghiêm trọng với vắc-xin hoặc có bệnh nền nguy hiểm.
4. Phản ứng sau tiêm phòng sởi
Các phản ứng thông thường:
- Sốt nhẹ: Sốt là phản ứng thường gặp nhất sau khi tiêm vắc-xin phòng sởi. Trẻ có thể sốt nhẹ từ 37.5°C đến 38.5°C trong vòng 24 đến 48 giờ đầu sau tiêm.
- Đau và sưng tại chỗ tiêm: Chỗ tiêm có thể bị sưng đỏ, hơi đau và cứng lại. Phản ứng này sẽ giảm dần trong vài ngày.
- Phát ban nhẹ: Sau khi tiêm vắc-xin phòng sởi, một số trẻ có thể phát ban nhẹ trên da, tương tự như phát ban sởi nhưng không lây lan và thường biến mất sau vài ngày.
- Mệt mỏi và quấy khóc: Trẻ có thể cảm thấy mệt, khó chịu và quấy khóc hơn bình thường. Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi hệ miễn dịch đang hoạt động để tạo ra kháng thể chống lại virus.
Dấu hiệu bất thường cần theo dõi:
- Sốt cao trên 39°C: Nếu trẻ bị sốt cao, đặc biệt là kéo dài trên 48 giờ và không giảm sau khi uống thuốc hạ sốt, đây là dấu hiệu cần lưu ý.
- Phản ứng dị ứng nặng: Trong một số ít trường hợp, trẻ có thể có các dấu hiệu dị ứng như phát ban lan rộng, khó thở, hoặc sưng mặt, mắt, môi, cổ họng. Đây là phản ứng dị ứng nghiêm trọng và cần được cấp cứu ngay.
- Co giật hoặc mất ý thức: Một số trẻ có thể bị co giật do sốt cao hoặc phản ứng phụ của vắc-xin. Nếu trẻ có biểu hiện co giật hoặc mất ý thức, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để kiểm tra.
- Khó thở hoặc thở gấp: Đây là dấu hiệu của phản ứng dị ứng hoặc vấn đề hô hấp cần được điều trị kịp thời.
- Các triệu chứng kéo dài và tăng nặng: Nếu các triệu chứng mệt mỏi, sốt, phát ban hoặc quấy khóc không giảm mà có xu hướng tăng nặng sau 48 giờ, phụ huynh nên đưa trẻ đi khám để được tư vấn và điều trị.
5. Chăm sóc trẻ sau tiêm vắc-xin
Theo dõi nhiệt độ và các triệu chứng
Theo dõi nhiệt độ và các triệu chứng của trẻ trong 24 giờ đầu sau tiêm để kịp thời phát hiện dấu hiệu bất thường.
Chế độ ăn uống sau tiêm
Cho trẻ ăn các món dễ tiêu, cung cấp đủ nước và dưỡng chất. Tránh các thực phẩm gây kích ứng hoặc khó tiêu.
Các hoạt động nên và không nên
- Nên: Cho trẻ nghỉ ngơi, không hoạt động mạnh trong ngày đầu sau tiêm.
- Không nên: Tránh cho trẻ tiếp xúc với nhiều người, đặc biệt là nơi đông người để phòng ngừa nhiễm khuẩn.
6. Lưu ý khi theo dõi trẻ sau tiêm
- Theo dõi nhiệt độ: Nên đo nhiệt độ của trẻ định kỳ để kiểm soát cơn sốt, đặc biệt trong 24-48 giờ đầu sau tiêm.
- Chăm sóc dinh dưỡng và giấc ngủ: Cho trẻ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, uống nhiều nước và nghỉ ngơi hợp lý để cơ thể hồi phục.
- Không tự ý dùng thuốc: Phụ huynh không nên tự ý cho trẻ dùng các loại thuốc kháng sinh hoặc thuốc chống dị ứng mà không có chỉ định của bác sĩ.
- Ghi nhận phản ứng: Ghi lại các biểu hiện, thời gian và mức độ của phản ứng giúp nhân viên y tế nắm rõ thông tin khi cần hỗ trợ.
Xem thêm: